МЕҲМОНПАРАСТ: ҒАРБ АМНИЯТИ ЭНЕРЖИИ ҶАҲОНРО ТАҲДИД МЕКУНАД
Ромини Меҳмонпараст, сухангӯйи Вазорати умури хориҷаи Эрон, дар дувумин рӯзи оғози даври ҷадиди таҳримҳои Иттиҳодияи Аврупо алайҳи Эрон гуфт, ки Амрико ва Иттиҳодияи Аврупо бо тадовуми рӯйкарди фишор ва таҳрим аз тариқи таҳримҳои ахир амалиёти амнияти энержӣ ва таъодули бозии ҷаҳонии энержиро дар сатҳи байналмилалӣ таҳдид кардаанд.
Оқои Меҳмонпараст рӯзи душанбе, 12 тир (дувуми июл), гуфт: "Онҳо дар қиболи ин иқдоми ғайримасъулонаи худ посухгӯйи сиёсатҳо ва мавозеъе бошанд, ки бар буҳрони иқтисодии дунё таъсиргузор хоҳад буд. Чаро ки амнияти арза бахши тафкикнопазире аз амнияти бозори ҷаҳонии энержӣ аст.
Ӯ ин таҳримҳоро "якҷониба" ва "фоқиди машрӯъият ва муғоири қавонини байналмилалӣ, аз ҷумла усули тиҷорати озод," донист ва гуфт: "Амрико ва Иттиҳодияи Аврупо илова бар паёмадҳои сиёсиву диплумотики ин иқдом бояд омодаи рӯёрӯйӣ бо мушкилоте чун ташдиди буҳрони моливу иқтисодӣ ва густариши эътирозҳои иҷтимоъӣ бошанд."
Даври тозаи таҳримҳои Иттиҳодияи Аврупо рӯзи аввали июл (ёздаҳуми тир) алайҳи воридоти нафт ва иртиботҳои бонкӣ бо Ҷумҳурии Исломӣ оғоз шудааст. Бо шурӯъи ин таҳримҳо Аврупо хариди нафт аз Эронро мутаваққиф мекунад ва ширкатҳои бимаи (суғуртаи) Аврупоӣ низ, ки бахши умдаи маҳмӯлаҳои нафтиро бима мекунанд, дигар тонкҳои нафти Эронро бима нахоҳанд кард.
Амрико ва Иттиҳодияи Аврупо дар талошанд, ки бо афзоиши таҳримҳо Эронро водор ба таваққуфи ғанисозии урониюм ва таълиқи бахше аз фаъъолиятҳои ҳастаӣ кунанд. Аммо Эрон мегӯяд, ки таҳримҳо таъсире бар раванди идомаи барномаҳои ҳастаиаш надорад.
Амрико ва бархе аз кишварҳои ғарбӣ Эронро муттаҳам меунанд, ки дар талош аст ба силоҳи ҳастаӣ даст ёбад, аммо мақомҳои эронӣ ҳамвора иддаъоро рад карда ва гуфтаанд, ки барномаи атумии Эрон сулҳомез аст ва барои таъмини барқ ва родиюизутупҳои доруии мавриди ниёз идома хоҳад дошт.
'Иқдоми ғайрисозанда'
Дар даври ҷадиди музокироти Эрон ва қудратҳои ҷаҳонӣ бар сари барномаҳои ҳастаии Эрон, ки дар моҳҳои гузашта дар Истонбул, Бағдод ва Маскав баргузор шуд, Эрон ва гурӯҳи 5+1 мувофиқат карданд, ки масири диплумоисро боз нигаҳ доранд.
Дар музокироти Маскав ду тараф тавофуқ карданд, ки музокиротро дар сатҳи коршиносон дар севуми июл (13 тирмоҳ) дар Истонбул идома диҳанд. Ин дар ҳоле аст, ки таҳрими нафтии Эрон мумкин аст ба монеъе ҷадид бар сари роҳи музокироти ҳастаии ин кишвар бо тарафи ғарбӣ биянҷомад.
Оқои Меҳмонпараст ҳамчунин дар вокуниш ба оғози даври ҷадиди таҳримҳо гуфт: "Ин иқдом нишон дод, ки онҳо на танҳо раванди созандаро дар робита бо кишварамон дунбол намекунанд, балки ба дунболи танишофарине ҳастанд ва ин иқдом ғайрисозанда дар шароите аст, ки дар раванди музокироти Ҷумҳурии Исломии Эрон ва гурӯҳи 5+1 таъкид бар эътимодсозии дутарафа аст."
Пештар Саъиди Ҷалилӣ, дабири Шӯрои олии амнияти миллӣ, низ дар номае ба Котрин Эштун, раиси сиёсати хориҷии Иттиҳодияи Аврупо, таъкид карда буд, ки "масъулияти ҳар гуна латма ба раванди созандаи гуфтугӯҳо мутаваҷҷеҳи тарафе аст, ки абзорҳои ғайримашрӯъро ҷойгузини мантиқ дар гуфтугӯҳо мекунад."
Эъмоли таҳримҳои нафтӣ аз сӯйи Иттиҳодияи Аврупо, ки муштарии наздик ба як-панҷуми нафти Эрон буд, метавонад зарбае ҷиддӣ ба даромадҳои арзии Эрон бизанад. Иттиҳодияи Аврупо воридкунандаи наздик ба 20 дарсади нафти хоми содиротии Эрон (наздики 500 ҳазор бушка дар рӯз) будааст ва Юнону Итолиё аслитарин харидорони нафти хоми Эрон дар Аврупо будаанд.
Би-Би-Си
