САИД АБДУЛЛОҲИ НУРӢ: «ОШТИНОМА» - 9

ИЗҲОРОТИ КОМИССИЯИ ОШТИИ МИЛЛӢ

Субҳи рӯзи 4 ноябр дастаҳое мусаллаҳе, ки ба он Маҳмуд Худойбердиев фармондеҳӣ мекунад, аз хоки кишвари ҳамсоя ба шаҳрҳои Чкаловск ва Хуҷанд ҳамла оварда, майдони ҳавоии Хуҷандро ишғол ва биноҳои идораи корҳои дохилӣ ва амнияти вилоят ва аскарони ҳукуматиро муҳосиро намуданд. Қувваҳои ба маркази вилояти Ленинобод дохилшуда боиси куштаву маҷрӯҳ шудани одамони бегуноҳ гардидаанд. Онҳо ба кувваҳое такя мекунанд, ки зидди раванди сулҳу осоиш дар кишвари мо ва муқобили дӯстию ҳамзистии осоиштаи ҳамаи халқҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон мебошанд.

Комиссияи Оштии Миллӣ, ки барои таҳкими сулҳу осоиши мамлакат таъсис дода шудааст, ҳар гуна тавтиа ва амалиётро, ки боиси халалдоршавии раванди сулҳ дар Тоҷикис-тон мегардад, маҳкум менамояд. Мо мӯътақидем, ки дар вата-ни мо ҳамагуна масъалаҳоро бидуни силоҳ ва зӯроварӣ ҳал кардан мумкин аст. Кишварамон дар натиҷаи ҷанги ҳамватанӣ чунон вайрон ва мардумонамон чунон саргардон шуданд, ки онҳо тобу тоқати вайронию сарсонии бештар аз онро надоранд. Мо аз онҳое, ки оромиши мамлакатро халалдор кардаанд, қатъӣ талаб мекунем, ки аз ин амалиёти душманонаашон нисбат ба ҳалқи тоҷик ва тамоми мардуми Тоҷикистон даст кашанд, силоҳҳои худро супоранд.

Комиссияи Оштии Миллӣ сиёсати сулҳдӯстонаи Прези-денти мамлакат мӯҳтарам Э.Ш.Раҳмоновро ҳаматарафа дастгирӣ менамояд ва барои ҳимояи раванди сулҳ ва оштии миллӣ омодагии худро изҳор мекунад. Комиссияи Оштии Миллӣ аз кишварҳои кафили сулҳи тоҷикон ва созмонҳои байналмиллалӣ хоҳиш мекунад, ки дар ҳалли мусолиҳатомези мушкили ба амал омада мусоидат намоянд.

Раиси Комиссияи

Оштии Миллӣ                                                                                        Сайид Абдуллоҳи Нурӣ

ш. Душанбе 4 ноябрисоли 1998.

Мавқеи қотеъонаи КОМ дар қиболи таҳоҷуми нерӯҳои зархарид ба дохили Тоҷикистон дастгирии на танҳо мардуми заҳматкаши кишварро ба дунбол дошт, балки созмонҳои байналмиллалии дар ҳудуди Тоҷикистон буда низ ин амали зиддибашариро якдилона маҳкум карда, бори дигар ҷонибдории хешро аз раванди истиқрори сулҳу оштӣ дар ин сарзамини ҷафокашида изҳор доштанд. Роҳбарияти ИНОТ бо вуҷуди он, ки нерӯҳои мусаллаҳи дар итоаташ буда ҳанӯз ҳам ба сохторҳои қудратии ҳукумат реинтегратсия нашуда буданд, дар машварат бо роҳбарияти давлат теъдоди муайянеро барои кӯмак расондан ба сарбозони ҳукуматӣ дар муборизаашон алайҳи дастаҳои Маҳмуд Худойбердиев ба вилояти Ленинобод (ҳоло вилояти Суғд) эъзом намуд.

Дастаи 270 нафараи нерӯҳои мусаллаҳи ИНОТ дар манотиқи кӯҳистонии ноҳияи Айнӣ бар зидди ҷангҷӯёни ғоратгари полковники исёнгар ҷасуриву матонат нишон дода, дар як муддати кӯтоҳ ин сарзамини муқаддасро аз вуҷуди душманони сулҳу осоиш дар Тоҷикистон поксозӣ намуданд. Дар ҷараёни татбиқи Протоколи низомӣ ҳуҷуми Маҳмуд Худойбердиев ба Шимоли Тоҷикистон гӯё санҷише барои тарафҳои сулҳкунандаи тоҷикон гардид, ки аз он санҷиш ҳарду ҷониб сарбаландона гузаштанд. Расонаҳои хабарии олам аз ин ба баъд бештар дар хусуси он ёдовар мешуданд, ки артиши Тоҷикистон баъди ба он мунҳал шудани дастаҳои мусаллаҳи ИНОТ пурқудраттарин ва таҷрибадортарин қувваҳои мусалла-ҳи Осиёи Марказӣ хоҳад буд.

Биёед, хонандагони гиромӣ, худатон хулоса бароред. Дар рафти татбиқи Протоколи оиди масоили низомии Созишномаи умуммии Сулҳ 6842 нафар размандаи нерӯҳои мусаллаҳи собиқ ИНОТ ба қайд гирифта шуда аз муоинаи тиббӣ ва аттестатсия гузаронида шуданд. Аз онҳо 6079 нафарашон барои хизмати аскарӣ муносиб, 763 нафар номуносиб дониста шуданд. 401 нафар барои табобат ба Маркази «Офият» ва дигар табобатгоҳҳо фиристода шуданд. Ба мавқеъ аст бигӯем, ки Комиссияи Муштараки Тиббӣ дар байни размандаҳои ИНОТ 186 нафарро баъди муоинаи дақиқкоронаи тиббӣ ба қатори маъюбин дохил намуд, ки аз онҳо 14 нафарашон ба гурӯҳи аввал, 108 нафарашон ба гурӯҳи дуввум ва 64 нафарашон ба гурӯҳи сеюми инвалидон мансуб дониста шуданд.

Аз ҷумлаи маҷрӯҳин 112 нафарашон ба пою дасти сунъӣ (протезҳо) эҳтиёҷ доранд. Гуфтан лозим аст, ки ҳамаи маҷрӯҳин ва беморони ИНОТ то ҳол соҳиби имтиёзҳои ҳукуматии ба ин категория таъиншуда нестанд. Дар натиҷаи санҷиш Комиссияи Марказии Муштараки Аттестатсионии назди КОМ тавсия дод, ки аз ҷумлаи 6079 нафар фармондеҳ ва размандаи ИНОТ 5061 нафарашон барои идомаи хизмати низомӣ ба сохторҳои қудратии ҳукуматӣ шомил шаванд. Чунончи пешниҳод шуда буд, ки 1606 нафар ба Вазорати мудофиаи Ҷумҳурии Тоҷикистон, 1591 нафар ба Кумитаи ҳифзи сарҳадоти назди ҳукумати ҶТ, 1041 нафар ба Вазорати ҳолатҳои фавқулодда, 773 нафар ба Вазорати Умури Дохила, 50 нафар ба Вазорати Амнияти ҶТ реинтегратсия шаванд.

Тибқи иттилооти мавҷуда ҳамакнун 4498 нафар размандаи ИНОТ пас аз савганди низомӣ хӯрдан шомили сохторҳои қудратии ҷумҳурӣ шудаанд. Бояд гуфт, ки аксари онҳо бо силоҳу муҳимот ва техникаи дар дасташон буда шомили ин ва ё он сохторҳои қудратӣ шуданд. Тибқи маълумоти зеркомиссияи низомии КОМ, ҳайати нозирони низомии СММ дар Тоҷикистон дар ҷараёни татбиқи Протоколи низомӣ 2164 мил силоҳи размандагони Иттиҳоди Нерӯҳои Оппозит-сиони Тоҷик ба қайд гирифта шудааст, ки аз ҷумла 1509 адад автомат, 215 адад пулемети Калашников, 106 адад пулемети Горюнов, 20 адад АГС, 14 адад ЗУ, 19 адад ДШК, 48 адад пистолети Макаров, 21 адад карабин, 59 адад минамёт, 153 адад грантамёти дастӣ мебошад. Аз ҷумлаи муҳимот бошад беш аз 320 ҳазор тири силоҳи хафифа, 181 дона норинҷаки дастӣ, 9 дона тири БИМ – 1, (силоҳи хитоӣ), 17 дона тири СОМ – 7, (зидди тайёраҳои низомӣ), 51 адад минаи зиддитанкии размандагони ИНОТ ба қайд гирифта шуд.

Бояд гуфт, ки размандагони нерӯҳои мусаллаҳи ИНОТ дар ихтиёри худ 9 адад техникаи ҳозиразамони ҳарбӣ, аз ҷумла 5 адад тонк, 3 адад БТР ва 1 адад БМП низ доштанд, ки ҳамаи онҳо ба сохторҳои қудратии ҳукумат супорида шуданд.

Маълумотдарбораисабтиномшуданиразмандагонвасилоҳумуҳимотионҳо, азмуоинаитиббӣвааттестатсиягузаштан, савгандинизомӣқабулкарданушомилисохторҳоиқудратӣшудан.

Хонандагони азиз, дар ин ҷо мехоҳам дар бораи як самти дигари кори Комиссияи Марказии Муштараки Аттестатсиониӣ ҳарф бизанем. Ба ҳама маълум аст, ки дар ҷараёни ҷанги шаҳрвандӣ аз бесарусомониҳои мавҷуда сӯиистифода карда афроди нолоиқ ва ҳатто ҷинояткор вориди сохторҳои ҳифзи ҳуқуқ ва ба хусус қудратии ҷумҳурӣ шуда буданд, ки ба сифати кору фаъолияти ин сохторҳои муҳими давлатӣ халали ҷиддие ворид мекарданд. Яке аз талаботҳои асосии Созишномаи Умумии Сулҳи тоҷикон низ аз он иборат буд, ки ҳамин гуна ашхос аз сафи ин мақомот хориҷ карда шаванд. Маҳз ҳамин вазифа ба дӯши КММА бор карда шуда буд.

Тибқи гузориши охирини ин Комиссия дар натиҷаи гузаронидани санҷиш дар сохторҳои қудратӣ 421 нафар аз суфуфи кормандони мақомоти мазкур хориҷ ва 1146 нафари дигар номуносиби мансабҳои ишғолкардаашон дониста шуданд ва ба вазифаҳои пасттар фароварда шуданд. Чунончи дар Вазорати Корҳои Дохилии ҶТ 288 нафар аз кор хориҷ, 817 нафар ба вазифа номуносиб дониста шуданд. Ҳамин тавр мутаносибан дар вазорати Дифоъ 96 нафар аз кор хориҷ 168 нафар ба вазифа номуносиб, дар Кумитаи ҳифзи сарҳадот 35 хориҷ, 61 номуносиб, дар Вазорати Амният бошад қариб 100 нафар хориҷ ва номуносиби вазифаи ишғол кардаашон дониста шуданд.

Ба ҷуз ин Комиссияи Марказии Муштараки Аттестатсионӣ аризаи қариб 50 нафар собиқ кормандони сохторҳои қудратиро, ки ба иллати ҷанги шаҳрвандӣ иҷборан ҷои зист ва кори худро тарк карда ба кишварҳои хориҷ муҳоҷират карда буданд ва акнун баъди ба эътидол омадани вазъ ба Ватан баргаштанд, дида баромада ба роҳбарияти ниҳодҳои мазкур тавсия дод, ки онҳоро ба ҷои кори пештара ва ё ба мансабҳои ба он баробар барқарор намоянд.

Рӯзи 3 августи соли 1999 дар ҳаёти КОМ ва гуфтан мумкин аст дар таърихи миллати ҷафокашидаи тоҷик воқеаи хурсандибахшу фаромӯшношуданӣ ба вуқӯъ пайваст. Ин рӯзро солҳо буд, ки дар Тоҷикистон ва берун аз он дӯстони он бесаброна интизор буданд. Кӯшишҳо ба харҷ медоданд, ки он ҳарчӣ тезтар фаро бирасад. Яке аз муҳимтарин ҳадафҳои Созишномаи Умумии Сулҳ низ аз ба вуқӯъ пайвастани ҳамин ҳодиса иборат буд.

Дар зарфи қариб ду соли фаъолияти самараноки худ зеркомиссияи низомии КОМ, Ситоди нерӯҳои мусаллаҳи ИНОТ, ҳайати нозирони низомии СММ дар Тоҷикистон, Комиссияи ҳамоҳангсози ҳукуматӣ билохира ба ин натиҷаи мусбат ноил гардиданд. Дар ин рӯз роҳбарияти ИНОТ аз хусуси барҳам дода шудани дастаҳои мусаллаҳи худ расман эъломияи зеринро пахш намуд…

(Идома дорад)

Адреси доимии маводи мазкур: http://www.ruzgor.tj/sulh-oshti-vahdat/2569----lr-9.html