ТАҲРИМҲОИ ДЕВОНАВОР АЛАЙҲИ РУСИЯ БА АВРУПО ОСЕБ ЗАД
Таҳримҳо як силоҳи муҳим ва тавоноанд ва онҳо ба Кремл фишор меоранд. Аммо бо назардошти маҳдудиятҳои онҳо ва хароҷоти ҳам барои Ғарб ва ҳам ба шаҳрвандони оддии Русия, онҳо бояд оқилона истифода шаванд.
Пас аз он ки тасвирҳои даҳшатноки қатли оми Буча, ки дар он сарбозони рус муттаҳам шуданд, оммавӣ шуд, дар Ғарб даъватҳо ба вуҷуд омаданд, ки Киевро бо силоҳи аз ин ҳам бештар таъмин кунанд ва ҳамчунин воридоти энержии Русияро манъ кунанд. Бо вуҷуди ин, дар паси ҳамаи ин як далели хеле ногувор меистад, ки таҳримҳоро ба душворӣ табобат кардан мумкин нест, менависад собиқ вазири корҳои хориҷии Испания Ана Паласио дар мақолае, ки 11 апрел дар Project Syndicate нашр шуд.
Даъватҳо барои таҳримҳо хеле пеш аз шурӯъи амалиёти махсуси феълӣ оғоз шуданд. Вақте ки Русия нерӯҳояшро дар наздикии марз бо Украина ҷамъ кард, ҳукумати Украина ва бархе аз қонунгузорони ИМА ва ИА даъват карданд, ки таҳримҳои пешгирикунанда ҷорӣ кунанд ва ба Украина кафолатҳои амниятии қавитар диҳанд. Аммо раҳбарони ғарбӣ эътироз карданд ва иддаъо карданд, ки таҳримҳо аз расидан ба як ҳалли дипломатӣ монеъ мешаванд.
Албатта, дар геополитика, чун дар зиндагӣ, ҳама дар ақидаи худ қавӣ ҳастанд: акнун маълум мешавад, ки ин кӯшишҳои дипломатӣ бенатиҷа буданд. Мушаххас нест, ки оё таҳримҳои пешгирикунандаи раисиҷумҳури Русия Владимир Путин ӯро водор мекард, ки нақшаҳояшро бознигарӣ кунад, ба хусус аз он ки таҳримҳои пешгирикунанда эҳтимолан ба мисли бастаи чораҳои пас аз оғози амалиёти вижаи Кремл сахтгир нахоҳад буд.
Ин баста, дар ниҳоят, амалиёти ҳамаҷониба ва ҳамоҳангшудаест, ки алайҳи як қудрати бузург пас аз Ҷанги Дуюми Ҷаҳонӣ гирифта шудааст. Пас аз рафъи шубҳаҳои аввал, Иттиҳодияи Аврупо ба ИМА ҳамроҳ шуд, то бонкҳои Русияро аз рагҳои молии ҷаҳон дар чанд рӯз қатъ кунад. Ғарб инчунин қисми зиёди захираҳои асъории Бонки марказии Русияро яхбандӣ кард, ки як иқдоми бесобиқаест, ки бешубҳа бо 3,25 триллион доллар захираҳои расмии худ дар Чин ҳушдор медиҳад.
Дар аввал чунин ба назар мерасид, ки таҳримҳо самараи чашмдошт доранд. Дар давоми як ҳафта қурби рубл дар баробари доллари амрикоӣ сеяк коҳиш ёфт. Поин рафтани қимати саҳмияҳо мақомотро маҷбур кард, то тақрибан як моҳ муомилотро дар биржаи Маскав мутаваққиф кунанд. Интизор меравад, ки соли ҷорӣ ММД Русия 10-15% коҳиш ёбад.
Аммо ҳатто дар ҳоле ки фишори таҳримҳо идома дорад, бозорҳои Русия ба эътидол омадаанд. Ба шарофати дахолати фаъоли мақомот ҳоло қурби рубл ба сатҳи пешазбӯҳронӣ наздик шуд ва бозори саҳомӣ каме талафотро барқарор кард. Ва азбаски суръати даргириҳо дар Украина коҳиш намеёбад, ҳукуматҳои ғарбӣ бояд возеҳ гӯянд, ки бо таҳримҳо чиро метавон ба даст овард ва наметавон ва чӣ қурбониҳо қобили қабул аст.
Таҳримҳо, ки бори аввал дар давраи ҷанги Пелопоннес татбиқ шуда буданд, дар тӯли тақрибан 2500 сол як воситаи сиёсати хориҷӣ буданд. Гарчанде ки мураккабӣ ва мураккабии онҳо бо мурури замон афзоиш ёфта бошад ҳам, механизми асосӣ бетағйир боқӣ мемонад: расонидани зарари кофии иқтисодӣ барои маҷбур кардани ҳадаф ба тағйир додани рафтори онҳо.
Аммо таҳлили ҳамаҷонибаи татбиқи таҳримҳо, ки аз ҷониби муҳаққиқони Донишгоҳи Дрексел анҷом дода шудааст, нишон дод, ки ҳадафҳои таҳримот танҳо дар 35% ҳолатҳо пурра амалӣ мешаванд. Дар он ҷое, ки таҳримҳо, мисли Африқои Ҷанубӣ дар давраи апартеид таъсир расониданд, онҳо бо дигар тадбирҳо барои ноил шудан ба ҳадафи мушаххаси сиёсати хориҷӣ якҷоя карда шуданд.
Гузашта аз ин, ҳатто таҳримҳои мақсаднок ва боздоштани дороиҳо бар зидди худкома самаранокии маҳдуд доранд. Аз Кореяи Шимолӣ то Эрон, режимҳои диктаторӣ бо нақшаҳои мураккаби саркашӣ аз таҳримҳо худ ва рафиқони худро аз мушкилоти иқтисодӣ муҳофизат мекунанд. Мақомот дар Русия собит карданд, ки метавонанд аз паёмадҳои ҷорӣ кардани таҳримҳо канорагирӣ кунанд.
Шаҳрвандони оддии Русия барои таҳримҳои имрӯза пардохт хоҳанд кард. Ва бар хилофи умеди иддае дар Ғарб, ин ба гумон аст, ки боиси истеъфои Путин аз қудрат шавад. "Диктаторҳо" ба тағйироти афкори ҷамъиятӣ махсусан осебпазир нестанд. Гузашта аз ин, ҳеҷ як инқилоб низ дар назар нест, на камтар аз он, "ба сабаби шиддат гирифтани фишорҳои Кремл ва мошини пурқуввати таблиғотӣ".
Ба гуфтаи Кремл, Ғарб бо "бекор" кардани фарҳанги русӣ ва оғози ҳамлаҳои "беасос" ба иқтисоди ин кишвар, мехоҳад Русияро нобуд созад, тавре ки Путин дер боз ҳушдор додааст. Ҳар касе, ки дар Русия ба “амалиёти махсус” дар Украина мухолифат мекунад, “хоин” ё “паразит” аст, ки омода аст “модари худро бифурӯшад”.
Дар ҳоле ки дигар расонаҳои "мустақил" барои радди ин ривоятҳо вуҷуд надоранд, шаҳрвандони Русия ба версияи расмии рӯйдодҳо бовар мекунанд. Як назарсанҷии ахири Маркази Левада (НПО дар Русия ҳамчун агенти хориҷӣ эътироф шудааст) нишон дод, ки 83% русҳо аз аъмоли Путин дар Украина розӣ ҳастанд, аз 69% дар моҳи январ - бо вуҷуди воқеияти душвор дар Русия як рақами назаррас аст.
Дар ҳоле, ки режими Путин худро аз таъсири таҳримҳо муҳофизат кардааст, худи Аврупо бо хароҷоти зиёд рӯбарӯ аст. Дар ҷаҳони имрӯзаи аз ҷиҳати иқтисодӣ ба ҳам вобастагӣ, таҳримҳо аксаран маънои хароҷоти бузург барои ҳарду ҷонибро доранд. Дар ҳоле ки иқтисодҳои Ғарб ба таври умум аз Русия вобастагӣ надоранд, кишварҳои ИА дар бахши бузурги захираҳои энержии худ ба он такя мекунанд. Ҳамин тариқ, дар ҳоле ки Конгресси ИМА барои манъи ҳама гуна воридоти нерӯи барқ аз Русия раъй медиҳад, раҳбарони Иттиҳодияи Аврупо танҳо ангишти Русияро манъ мекунанд, на нафту газ.
Манъи куллии воридоти энержии Русия ба Аврупо бешубҳа фишорро болои Кремл афзоиш хоҳад дод. Аммо ба чунин қарор бояд бо эҳтиёт муносибат кард. Чунон ки шаҳрдориОлмон Олаф Шолц чанде пеш огоҳ кард, хароҷоти иӣтисодӣ ва иҷтимоии эмбаргои ногаҳонӣ хеле калон хоҳад буд. Барои боздоштани Иттиҳодияи Аврупо аз гази табиии Русия ва нигоҳ доштани суботи иҷтимоӣ ва иқтисодӣ дар ин иттиҳодия вақт лозим аст.
Ҳамон тавре ки муҳим аст, таҳримҳо як ҷузъи ҷудонашавандаи стратегияи васеътари гуфтушунид мебошанд. Вақте ки Ғарб ҳама бузургтарин силоҳҳои иқтисодии худро ба кор андохтааст, вай ҳеҷ гуна фишанг нахоҳад дошт. Дар вокуниш ба амалҳои Путин, бахусус истиқрори силоҳҳои ҳастаии кимиёвӣ ё тактикӣ бояд ҷой барои авҷ гирифтани вазъият вуҷуд дошта бошад.
Максим Исаев, regnum.ru
