Найрангҳои Колин Пауэлл: Чӣ гуна Амрико баҳонае барои ҳамла ба Ироқро сохт
Бист соли пеш, Колин Пауэлл, вазири умури хориҷии Амрико, дар бораи силоҳи кимиёвии Ироқ гузорише ба СММ ироа кард. Пас аз он амрикоиҳо ба Ироқ ҳамла карданд. Ва чизе дар бораи оне, ки сардори шӯъбаи сиёсати хориҷӣ дар бораи он гуфта буд, ёфт нашуд.
Иттиҳодияи Амрико – Бритониё
Раисҷумҳури ИМА Ҷорҷ Буш ва сарвазири Бритониёи Кабир Тони Блэр нисбат ба Бағдод хеле хашмгин буданд. Дар бораи аслиҳаи қатли ом, ки гӯё Саддом Ҳусейн доштааст, сухан мерафт.
Соли 2000 Созмони Милали Муттаҳид Комиссияи назорат ва бозрасиро (UNMOVIC) таъсис дод, ки бояд аз истеҳсоли чунин силоҳ дар Ироқ пешгирӣ кунад.
Дар моҳи сентябри соли 2002 Лондон парванда боз кард. Муаллифони он, аз ҷумла Дэвид Келлӣ, иддао доранд, ки Бағдод силоҳи кимиёвии қатли ом дорад ва ироқиҳо метавонанд дар тӯли 45 дақиқа системаҳои ҷангиро барои ҳамла – лабораторияҳои сайёр ҷойгир кунанд.
Истеъфои нангин
Келли қаблан дар даҳҳо миссияҳои UNMOVIC ширкат кардааст. Аммо ба ҷуз амрикоиҳо касе аз ӯ пуштибонӣ накард, гуфт Игор Никулин, узви собиқи Комиссияи СММ оид ба силоҳҳои биологӣ ва кимиёвӣ дар мусоҳибае бо РИА Новости.
"Ҳамаи ин таассуроти хеле аҷиберо ба вуҷуд овард, аксари нозирон ба гузориш бовар накарданд, онҳо боварӣ доштанд, ки он таҳти фишори Иёлоти Муттаҳида омода шудааст", ба ёд меорад ӯ. Хосе Бустонӣ низ изҳори шубҳа кард ва амрикоиҳо воқеан ӯро маҷбур карданд, ки тарки мансаб кунад, ҳамин тавр на дар Созмони манъи силоҳи кимиёвӣ ва на дар ҷаласаи Маҷмаи умумии СММ, раъйи лозимро нагирифтанд ва танҳо ба шантаж даст заданд.
Бустонӣ, як дипломати мӯҳтарами бразилӣ, воқеан ин мақомро пеш аз муҳлат тарк кард, ки барои замон ва мавқеи ӯ бесобиқа буд. Писараш дар Амрико таҳсил кардааст. "Савол чунин буд: ё онҳо дар бораи фарзандаш ягон чизи ғайриқонунӣ пайдо мекунанд ва ӯро ба 25 сол зиндон мекунанд, ё ӯ ин мақомро тарк мекунад" гуфт Николин.
Дабири кулли СММ Кофӣ Аннон низ ба нусхаи англисӣ бовар надошт. Вай кӯшиш кард, ки аз ҳалли низомӣ канорагирӣ кунад, масалан, ба паноҳ бурдани Ҳусейн бо раҳбари Либия Муаммар Қаззофӣ зид набуд. Ӯ ҳеҷ мушкиле надошт, ҳавопаймо дар фурудгоҳи Триполи омода буд. Аммо, вақте ки ташаббусҳои сулҳомез суст шуданд, Иёлоти Муттаҳида далелҳои худро барои ҳамла пешниҳод кард.
Хокаи пурасрор
5 феврали соли 2003, камтар аз шаш моҳ пас аз гузориши умумӣ, Колин Пауэлл пешниҳод кард, ки дар Шӯрои Амнияти СММ масъалаи силоҳи қатли ом дар Ироқ баррасӣ шавад. Мисли бритониёиҳо, ӯ дар бораи лабораторияҳои сайёр сӯҳбат мекард.
"Инҳо мошинҳои боркаш ва вагонҳои қаторӣ ҳастанд, ки аз нозирон пинҳон шудаанд. Онҳо метавонанд дар тӯли чанд моҳ ҳамон қадар заҳри биологиро тавлид кунанд, ки Ироқ дар солҳои пеш аз ҷанги Халиҷи Форс тавлид кардааст", - гуфт вазири хориҷаи Амрико Колин Пауэлл.
Аллакай, вақте ки ҷанг оғоз шуд, Келли дар мусоҳиба бо Observer иқрор шуд, ки лабораторияи сайёр вуҷуд надорад, ки ин хато буд. Ва моҳи июли соли 2003 ҷасади ӯро дар назди манзилаш пайдо карданд. Шарҳи расмӣ худкушӣ аст.
Радкунии умумӣ
Андрей Бакланов (дар он солҳо - сафири Русия дар Арабистони Саудӣ, ҳамшафати Ироқ) ба ёд меорад, ки аз ҳиллаи Пауэлл дар СММ тамоми ҷаҳон ба хашм омада буд.
"Дипломатҳо афроди омӯзонидашуда ҳастанд, бахусус, аз нигоҳи амният. Масалан, қаблан низ ҳодисаҳое рух дода буданд, ки онҳо бо бастаи хокаи заҳролуд гирифтаанд. "Аммо ҳеҷ яке аз мансабдорон ба ин дараҷа саркашӣ ва бепарвоӣ нарасидааст."
Бакланов суханашро давом дода мегӯяд: — Чӣ тавр моддаи захрнокро ба воситаи якчанд хатти назорат бурдан мумкин аст? "Ду вариант буд, ҳарду бад.
Пас аз он Пауэлл фаҳмонд, ки қубур танҳо миқдори моддаеро нишон медиҳад, ки метавонад зарари ҷиддӣ расонад.
"Ин хеле дертар буд. Ӯ дар таъқиб чизеро инкор намекард. Ӯ мехост, ки таассурот кунад", - таъкид мекунад сафири собиқ.
"Танзим" аз CIA
Сергей Орҷоникидзе, собиқ муовини дабири кулли Созмони Милал, вазири умури хориҷиро қурбонии иктишофӣ ва ҳисси масъулиятшиносии Амрико медонад.
"Дар бораи Колин Пауэлл чизе гуфтани бад надорам. Дар мушкилтарин мушкилот бо ӯ метавон гуфтугузор кард. Ҳарчанд ӯ генерал аст, аммо бо нозукӣ, хушмуомилагӣ, баъзан бо ҳазлу шӯхӣ тавонист аз манофеи кишвараш дифоъ кунад." "Дар мавриди найчаи озмоишӣ, ин фаҳмо аст: ҳар кас ба ҷои худаш ҳамин корро мекард. Вай ба маълумоти хадамоти ҷосусӣ шубҳа карда наметавонист. Пауэлл, ки марди низомӣ буд, ба идораҳои иктишофӣ эътимод дошт. Ин буд, ки Пауэлл, албатта аз тарафи CIA идора мешуд».
Моҳи март ИМА ва Бритониё ба Ироқ ҳамла карданд. Пас аз як сол Пауэлл иштибоҳашро фаҳмид. "Вақте ки ман дар моҳи феврали соли 2003 гузориш додам, он бар асоси маълумоти дақиқтарине буд, ки CIA ба ман пешниҳод кардааст. Аммо маълум шуд, ки манобеъ носаҳеҳ ва нодуруст будаанд ва дар баъзе мавридҳо дидаву дониста ба иштибоҳ андохтаанд. Ман аз ин норозӣ ҳастам ва пушаймонам. ", - гуфт ӯ.
Аз шарм ҷони солим ба дар бибар
Дар Ироқ ҳеҷ гоҳ силоҳи ҳастаӣ ёфт нашуд, ки ҳам ба Буши хурдӣ ва ҳам Тони Блэр, ки дар он вақт дар ҷанҷоли марги шубҳаноки Келли ғарқ шуда буданд, соя андохт.
Аммо Пауэлл буд, ки яке аз қурбониёни аслии расонаҳо шуд, ҳарчанд ӯ танҳо мавқеи расмии Иёлоти Муттаҳидаро изҳор дошт.
"Ман барои дигар кишварҳо ҷавоб дода наметавонам, аммо Русия, албатта, дар бораи маълумоти пешниҳодкардаи Бритониё ва амрикоиҳо шубҳаҳои ҷиддӣ дошт," мегӯяд Орҷоникидзе, - Саддом онҳоро барои муддати тӯлонӣ фиреб дод ва ӯ мустақиман рад накард, ки вай яроқи ядрои дошт ӯ аслиҳаи қатли ом доштанашро бевосита инкор намекард, вале ба онҳо қасрҳоро нишон дод ва табиист, ки дар он ҷо чизе ёфт нашуд. Ҳусейн бо ин найранг як навъ сипари зидди таҷовуз ба вуҷуд овард, ки гӯё ба он ишора мекард, ки барои дафъ кардани ҳуҷум чизе дорад. Хадамоти иктишофии мо боварӣ доштанд, ки силоҳи ҳастаӣ вуҷуд надорад."
Ва он гоҳ як найчаи озмоишӣ вуҷуд дошт. "Вай як муҳаррике беш набуд. Инро кӣ ба миён овард - худи Пауэлл, CIA, Кохи Сафед - танҳо тахмин кардан мумкин аст. Аммо, ба назар чунин мерасад, ки котиби давлатӣ пас аз тарк кардани мақом, сиёсати бузургро тарк кард, гарчанде, ки вай пешниҳодҳои дигаре мегирифт, — ба хотир меорад Орҷоникидзе - собит мекунад, ки ӯ фарди вазифашинос буд ва шармро ба сахтӣ таҳаммул кард.”
Ногузир будани ҳуҷум
Дар Москва, ки ба суханони америкоиҳо ва англисҳо бовар намекарданд, ба мудохилаи ҳарбӣ муқобил баромаданд. Онҳо кӯшишҳои дипломатӣ карданд.
«Мо аз ногузирии истилогар баромадем, — қайд мекунад Бакланов. Мо тамаркузи қувваҳо дар Ироқ, ташкили амалиёт барои ҳуҷум ва фиристодани киштиҳо ба минтақаро дидем. Охир, ин хароҷоти зиёд аст, аз ин рӯ, касе ба ин кор намеравад. Вақти ҳамларо пешгӯӣ кардан мумкин набуд, аммо марги ӯ равшан буд."
Барои муттаҳид шудан бо кишварҳои аврупоӣ Русия ба эҷоди механизми ба истилоҳ ҳамфикр шурӯъ кард. Вале дар охир ба америкоиён мағлуб шуданд.
Бакланов тавзеҳ медиҳад: "Ҳеҷ кас ба ҷуз аз бритониёиҳо, ҳеҷ кас ҷонибдори Иёлоти Муттаҳидаро нагирифтааст. "Вашингтон норавшании вазъро сарфи назар кард - гузоришҳо дар бораи мавҷуд набудани силоҳи ҳастаӣ дар Ироқ низ боварибахш ва нопурра буданд”.
Маҳз ба далели тахриби кишвар дар Ироқ гурӯҳҳои террористие, ки баъдан пояи "Давлати исломӣ"-ро ташкил доданд, худро бо қудрати нав эълон карданд. Барои сиёсати Амрико, ҳодисаи 5 феврали соли 2003 яке аз бузургтарин талафоти эътибор дар таърих аст. Ва инчунин шахсан барои котиби собиқи давлатӣ Колин Пауэлл.
Ренат Абдуллин, РИА Новости
