400 миллион ва шоҳзодаи Саъудӣ дар Киев: Риёз ба Москав сигнол мефиристад

Шоҳзода, пул, нақшаи сулҳ

Аз замони барқарории равобити дипломатӣ миёни ин кишварҳо, вазири умури хориҷии Арабистони Саъудӣ бори аввал аз Украина дидан кард. Шоҳзода Файсал бин Фарҳон Оли Саъуд бо раҳбарии як ҳайат вориди Киев шуд ва рӯзи 26 феврал бо ҳамтои украинии худ Дмитрий Кулеба, раиси дастгоҳи президенти Украина Андрей Ермак ва худи президент Владимир Зеленский мулоқот кард. Илова ба кафолатҳои протоколии дӯстӣ ва ҳамкорӣ, мавзӯи асосии қисми ҷамъиятии сафар пул буд.

Арабистони Саъудӣ ва Украина як созишнома ва ёддошти ҳусни тафоҳумро имзо карданд, ки дар он тақсими бахши нави кӯмак ба Киев ба маблағи 400 миллион доллар пешбинӣ шудааст. Меморандум маблағгузории Шоҳигарии маҳсулоти нафтиро ба Украина дар ҳаҷми 300 миллионро дар бар мегирад, ки ҳамчун грант аз ҷониби ҳукумати Саъудӣ тавассути Фонди рушди Саъудӣ ҷудо карда мешавад. Илова бар ин, дар ин ёддошт барномаи муштараки ҳамкорӣ барои ироаи кӯмакҳои башардӯстона ба Украина ба маблағи 100 миллион доллар пешбинӣ шудааст.

Дар мавриди қисми ғайридавлатӣ, албатта, сухан дар бораи шароите буд, ки Русия ва Украина дар кадом шароит ба сари мизи гуфтушунид омада метавонанд. Аммо шоҳзода Файсал аз баррасии иқдомоти мушаххаси Риёз дар ин марҳала худдорӣ кард ва гуфт, ки ин гуна ифшоҳо натиҷаи манфӣ хоҳад дошт.

Риёз мувозинатро нигоҳ медорад

Дар остонаи сафари ин ҳайат ба Зеленский аз валиаҳд ва ҳокими воқеъии Арабистони Саъудӣ Муҳаммад бин Салмон занги телефонӣ дарёфт кард. Вай ҳамчунин изҳори омодагии худ барои идомаи талошҳои миёнҷигарии Москав ва Киев ва пуштибонӣ аз ҳама гуна тадбирҳое, ки метавонад ба коҳиши таниш мусоидат кунад, изҳор дошт.

Ёдовар мешавем, ки валиаҳди Саъудӣ дар табодули асирони ҷангӣ миёни Русия ва Украина дар моҳи сентябри соли 2022 нақши калидӣ бозидааст. Сипас, бо миёнҷигарии шоҳзода Муҳаммад, Русия 10 зархариди хориҷие, ки дар Украина асир буданд, аз ҷумла панҷ бритониёӣ ва ду амрикоиро озод кард. Ин амал ба шарофати равобити наздики шоҳзода Муҳаммад бин Салмон ва президенти Русия Владимир Путин имконпазир шуд.

Аз тобистони соли 2022 гузоришҳо дар бораи тамосҳои эҳтимолии бо миёнҷигарии Арабистони Саъудӣ байни намояндагони Русия ва Украина дар қаламрави Арабистони Саъудӣ ба ҷомеаи коршиносон ифшо шуда буданд.

Шоҳзодаи валиаҳд бо раисиҷумҳури Русия Владимир Путин тамосҳои доимӣ дорад ва ҳамкориҳоро дар чаҳорчӯби ОПЕК+ (Созмони кишварҳои содиркунандаи нафт ва муттаҳидони онҳо, аз ҷумла Русия) баррасӣ мекунад. Охирин чунин тамоси расмӣ то кунун дар ҷараёни гуфтугӯҳои телефонӣ 30 январи соли 2023 сурат гирифта буд.

Бо вуҷуди таъсиси бахши нави кӯмакҳои башардӯстона ба Украина ва овоздиҳӣ дар Маҷмаи умумии СММ барои қатъномаҳои зидди Русия, Арабистони Саъудӣ қасд надорад, ки равобит бо Русияро қурбон кунад. Тахмин кардан мумкин аст, ки Арабистони Саъудӣ дар оянда умуман мавқеи бетарафона дар муноқишаи Русияву Украинаро ишғол карда, аз расонидани кӯмаки воқеии низомӣ ба Киев худдорӣ мекунад ва ба таҳримҳои якҷонибаи ИМА ва муттаҳидонаш алайҳи Федератсияи Русия ҳамроҳ намешавад.

Бо вуҷуди ин, дар байни ду кишвар хатҳои таниш вуҷуд дорад. Ва боздид аз Киев шояд ба онҳо иртибот дошта бошад.

Сигнал ба Москав

Агар қазияи кунунии Арабистони Саъудӣ ва Украинаро аз нуқтаи назари хатарҳо барои Москав баррасӣ кунем, пас далели расонидани кӯмак ба Арабистони Саъудӣ нест, ки дар ин ҷо нигаронкунанда аст, зеро Риёз аллакай дар моҳи октябри соли гузашта омодагии худро барои маблағгузории Киев эълон карда буд. Захираҳо барои мақсадҳои башардӯстона

Вақти интихобшуда барои боздиди таърихӣ метавонад боиси эҳтиёти махсус гардад.

Аз як сӯ, сафари вазири Арабистони Саъудӣ метавонад як ҷузъи эълоннашуда низ дошта бошад.

Инро истисно кардан мумкин нест, ки ба ғайр аз варианти худ дар бораи нақшаи ҳалли масъалае, ки вазири корҳои хориҷии КСА дар Давос дар Швейтсария зикр карда буд, аммо то ҳол махфӣ нигоҳ доштани ҷузъиёти он бартарӣ дорад, мулоқот дар Киев боз як чизи ғайрирасмӣ дошт.

Сафари шоҳзода Файсал ба Киев пас аз нашри хабарҳои расонаҳо бо истинод ба мақомоти Эрон дар бораи интиқоли ҳавопаймоҳои ҷангии “Сухой - 35” аз Русия сурат гирифт.

Дар расонаҳои ғарбӣ ин амал ҳамчун як иқдоми ҷавобии Москав ба Теҳрон пас аз оғози таъмини Эрон ба Русия бо аслиҳа муаррифӣ мешавад. Барои Арабистони Саъудӣ ҳар гуна таҳкими Эрон таҳдид ба амнияти миллӣ аст.

Риёз Теҳронро на танҳо ба пуштибонӣ аз Ҳусиҳои Яман (Арабистони Саъудӣ бо онҳо 9 сол боз дар ҷанг аст) ва дигар гурӯҳҳои шиъаи душмани ин салтанат дар Ховари Миёна, балки дар ҳамла ба қаламрави Арабистони Саъудӣ низ муттаҳам мекунад. Махсусан, сухан дар бораи ҳамлаҳои бесарнишини “камикадзе” ва мушакҳои болдор ба иншооти ширкати нафтии “Aramco” дар соли 2019 меравад.

Бар асоси ин ба Техрон додани самолёти «Сухой-35», ки метавонад амалиёти зарбазаниро низ ба ҷо оварад, аз нуқтаи назари роҳбарияти Саъудӣ метавонад таносуби қувваҳоро дар минтақаи халиҷи Форс ба таври ҷиддӣ халалдор созад.

Боздиди як ҳайати баландпояи Саъудӣ ба Киевро метавон баёнгари норизоятӣ аз таҳкими равобити низомии Русия ва Эрон арзёбӣ кард.

Мушкил “Су-35”

Дар ҳамин ҳол, мушкили интиқоли эҳтимолии ҳавопаймоҳои "Су-35" ба Эрон, ки мақомоти эронӣ дар бораи он ҳарф мезананд, на бештар мушкили равобити Русияву Эрон, балки мушкили равобити арабу Русия аст.

Бисёриҳо нишон медиҳанд, ки он ба далели даст кашидани Қоҳира аз харидани як гурӯҳи "Су-35", ки аллакай барои нерӯҳои ҳавоии Миср тавлид шуда буд, ба вуҷуд омадааст.

Кишварҳои араб то ҳол имкон доштанд, ки ин масъаларо ба манфиати худ ҳал кунанд ва аз пайдоиши "Су-35" дар Эрон пешгирӣ кунанд. Масалан, ҳавопайморо метавонист аз ҷониби ҳамон КСА ё Амороти Муттаҳидаи Араб харидорӣ кунад, ки воқеан ба Миср маблағи назаррас ҷудо карда буд ва ба он имкон медиҳад, ки бо Русия шартномаҳои бузурги низомӣ баста шавад.

Аз ҷумла, дар доираҳои коршиносони араб маъмул буд, ки вақте дар соли 2013 раҳбари вақти истихбороти Арабистони Саъудӣ, шоҳзода Бандар бо пешниҳоди қарордодҳои бузурги низомӣ ба Москав омад (ба иттилои Reuters, маблағи онҳо метавонад 15 миллиард долларро ташкил диҳад), мо метавонистем дар бораи чунин схема сӯҳбат кунем: Арабистони Саъудӣ ба Қоҳира барои хариди силоҳи Русия маблағ ҷудо мекунад ва Федератсияи Русия аз додани силоҳи ҳамла ба Эрон худдорӣ мекунад.

Ҳарчанд дар он замон таҳримҳои СММ алайҳи Эрон дар робита ба интиқоли силоҳи таҳоҷумӣ ба Эрон вуҷуд дошт, Арабистони Саъудӣ метавонист аз анҷоми наздики онҳо бим дошта бошад, бо назардошти музокироти Амрико ва Эрон, ки дар ҳамон сол дар Уммон оғоз шуд.

Маълум нест, ки Москав ба ин чӣ гуна вокуниш нишон дод ва дар асл чунин пешниҳод сурат гирифтааст ё на. Аммо бисёриҳо нишон медиҳанд, ки ҳадди аққал то ба наздикӣ, чунин нақша кор мекард.

Далели он, ки Русия дар ниҳоят метавонад ҳавопаймоҳои "СУ-35"-и худро бо фурӯши онҳо ба Эрон ва гирифтани баъзе дивидендҳо аз он "пайванд" кунад, набояд кишварҳои арабиро зидди Федератсияи Русия қарор диҳад. Интиқол ба Эрон бар асари фишори Амрико ба Миср сурат гирифт ва Русия, умуман, илоҷи дигаре надошт. Таҳримҳои ИМА сабаб шуд, ки нерӯҳои ҳавоии Эронро тақвият диҳанд.

Бо вуҷуди ин, идомаи ҳамкориҳои низомии Русия ва кишварҳои арабӣ, сарфи назар аз фишорҳои ИМА, метавонад ба динамикаи равобити низомии Русия ва Эрон низ таъсир расонад. Муносибати Амрикоро дар бобати ба Шарқи Наздик бо яроқу аслиҳа таъмин карданро хотиррасон кардан кифоя аст, ки он ба нигоҳ доштани мувозинат ба нафъи Исроил ва роҳ надодан ба давлатҳои араб бо яроқу аслиҳа додани яроқе, ки ин мувозинатро тағйир дода метавонад, асос ёфтааст.

Кирилл Семенов, «Регнум»