Музокироти паси пардаи Эрон бо Аврупо...
Пас аз музокироти раисиҷумҳури Чин Си Ҷинпин ва раисиҷумҳури Русия Владимир Путин, изҳороти муштарак қабул шуд, ки дар он гуфта мешавад, ки ҷонибҳо “тарафдори ҳарчӣ зудтари иҷрои комил ва муассири Созишномаи ҳастаии Эрон” ҳастанд. СММ барои бозгашт ба иҷрои қатъномаи 2231 Шӯрои Амният, ки ба ин тавофуқ бахшида шудааст, даъват кард ва ҳамчунин аз ҳама "ҷонибҳои манфиатдор иқдомоте биандешанд, ки дар музокироти ин созишнома ба натиҷаи мусбат ноил шаванд".
Пас аз интишори ин эъломия, Эрон як иқдоми ҷолибе анҷом дод.
Хабаргузории Меҳри Эрон бо такя ба манобеи худ хабар дод, ки ҳафтае пеш дар Осло мулоқоти пӯшида миёни Алӣ Бағерӣ Канӣ, муовини вазири умури хориҷаи Эрон ва намояндагони вазоратҳои хориҷаи Бритониё, Фаронса ва Олмон баргузор шуд.
Гуфта мешавад, ки дар ин мулоқот муовини раиси Хадамоти хориҷаи Иттиҳодияи Аврупо Энрике Мора ширкат дошт. Дар ҳамин ҳол Роберт Маллӣ, фиристодаи вижаи Амрико дар умури Эрон ва ҳамчунин музокиракунандагон аз Русия ва Чин дар нишасти Осло ҳузур надоштанд.
Ин иттилоъро манобеъи дигари эронии "бо равобити ахири дипломатҳои эронӣ ва аврупоӣ ошноӣ" таъйид кардаанд. Онҳо иддао доранд, ки дар ҷараёни музокирот "ҳамлаи ақлӣ сурат гирифт", гарчанде ки "дар байни тарафҳо монеаҳо боқӣ мондаанд". Бо вуҷуди ин, ба гуфтаи The Wall Street Journal, бо истинод ба дипломатҳои аврупоӣ, онҳо боварӣ доранд, ки "ҳанӯз имкон ва вақт барои наҷоти Созишномаи ҳастаии Эрон вуҷуд дорад". Аммо аз ҷузъиёти дигари ин дидор хабар дода нашудааст.
Дар маҷмӯъ, вохӯриҳои ин формат дар Норвегия кам ба мушоҳида мерасад, ҳарчанд ин бори аввал нест, ки як кишвари Скандинавия, ки узви Иттиҳодияи Аврупо нест, воқеан ҳамчун як платформаи музокироти миёнҷигарии Аврупо ва Эрон амал мекунад.
Бино ба иттилои Amwaj.media, чанд моҳ пеш дар Осло барои дарёфти роҳе барои пешрафт дар БАРҶОМ аллакай музокироти "пайраи дуввум" сурат гирифта буд. Аз рӯи нишонаҳо, аъзои аврупоии “шашгона” бидуни машварат бо Вашингтон ва канор рафтан аз Русия ва Чин ба ҷониби Эрон як навъ тарҳи созишномаи худро пешниҳод карданд.
Аз ин рӯ, бо назардошти он, ки Теҳрон бо миёнҷигарии баъзе кишварҳои арабӣ аллакай бо Иёлоти Муттаҳида музокироти пӯшида анҷом медиҳад, кас эҳсос мешавад, ки Эрон аз рӯи сенарияҳои гуногун кор мекунад: бо амрикоиҳо - алоҳида, бо аврупоиҳо - алоҳида.
Бо ин ҳол, Сергей Рябков, муовини вазири умури хориҷии Русия, дар шарҳи ин вазъ гуфт, "ҳеҷ тааҷҷубовар нест, ки Эрон бо кишварҳои ғарбӣ дар бораи тавофуқи ҳастаӣ муколама дорад" ва "мо комилан дар ин раванд ҳастем, аммо касе дахолат намекунад. бо кишварҳои манфиатдор дар доираи формате, ки барои худашон барои муҳокимаи ин масъалаҳо қулайтар мешуморанд.
Ба гуфтаи ӯ, "мо ҳам бо Эрон ва ҳам бо Чин бисёр баҳс мекунем ва ин корро идома хоҳем дод" ва "инҷо ҳеҷ чиз нест, ки равандҳои оддию ороми дипломатиро ба ҳангоме табдил диҳад."
Дар ҳақиқат ҳеҷ ҳиссиёт вуҷуд надорад. Чизи дигаре ҳаст, ки “интрига”-и тезу тундро ба вуҷуд меорад.
Аввал. Музокирот дар Осло модели раванди музокирот дар бораи барномаи ҳастаии Эрон аз модели соли 2003, ки аз Бритониё, Олмон ва Фаронса иборат аст, дубора эҳё мешавад. Сипас, дар соли 2005, ин формат ба "шашгона" васеъ шуд, вақте ки ба он Иёлоти Муттаҳида, Русия ва Чин дохил шуданд.
Аммо баъд аз он ки дипломатияи европоӣ ба сиёсати Вашингтон дохил карда шуд, гуфтушуниди «шашгона» ноустувор гардид ва ҳоло он ба таври оддӣ халалдор шудааст.
То кунун амрикоиҳо ба сӯи Эрон як қадами муҳими оммавӣ накардаанд.
Ёдовар мешавем, ки дар Вена бо миёнҷигарии Бритониё, Олмон, Чин, Фаронса, Русия ва Иттиҳодияи Аврупо чанд даври музокироти ғайримустақим миёни Теҳрон ва Вашингтон дар бораи шартҳои барқарории БАРҶОМ баргузор шуд. Бо вуҷуди ин, дар музокирот таваққуф гирифта шуд, ки то ҳол идома дорад.
Дуюм. Имрӯз мо дар муносибатҳои байни давлатҳои бузурги ядроӣ дар системаи муносибатҳои байналхалқӣ набудани устувории стратегӣ ва бесарусомониро мушоҳида мекунем. "Шашгона" дар ҳаво овезон шуд ва шабакаи алоқаи миёнаравҳо дар ин формат ба гурӯҳҳо тақсим карда шуд.
Албатта, аз рӯи мантиқи Рябков то ҳол мубодилаи афкор ва нигоҳ доштани робитаҳо бо истифода аз тарафҳо тақрибан аз усулҳои дипломатияи бӯҳронӣ идома дорад. Дар баробари ин, маҳз ИМА бо миёнаравии баъзе мамлакатҳои араб дипломатияи пӯшидаро ташвиқ мекунад ва аъзоёни шашгона, ақаллан дар сатҳи ҷамъиятӣ аз мавқеъҳои ҳамоҳангсозӣ шуда худдорӣ мекунанд.
Мумкин аст, ки Эрон дар вазъияти ҳозира манёвр карда, кӯшиш мекунад, ки мавқеъҳои гуфтушуниди худро ба Англия, Фаронса ва Олмон наздик кунад, онҳоро аз Иёлоти Муттаҳида дур кунад. Аммо саволе, ки оё аъзои аврупоии «Шашгона» хавфи пешгирӣ кардани сиёсати мустақилро, ки ба хатти Вашингтон мухолиф аст, зери хавф мегузорад, боз мемонад.
Ба ҳамин тариқ, амрикоиён таклиф мекунанд, ки дар бораи ҳуҷҷат ягон хел созишномаи муваққатии дутарафа баста шаванд. Аммо Теҳрон, ба гуфтаи Носир Канонӣ, сухангӯи вазорати умури хориҷаи Эрон, чунин сенарияро рад мекунад ва танҳо гузинаи баргардонидани ҳама ҷонибҳо ба БАРҶОМ-ро, ки аз ҷониби Русия ва Чин пуштибонӣ мекунад, қабул мекунад.
Инчунин маълум аст, ки гуфтушунид дар доираи худи «шашгона», пеш аз ҳама байни Вашингтон, Москва ва Пекин, ки бо сабабҳои маълум ҳоло душвор шуда истодааст, зарур аст.
Аммо ба ҳар ҳол, Эрон ба музокирот оид ба барномаи ҳастаӣ ҳатто дар формати Осло ниёз дорад.
Пас аз тасмим дар бораи барқарор кардани равобити дипломатӣ бо Арабистони Саудӣ, ӯ ба эътидол овардани равобит бо ҷаҳони араб фаъолона ҳаракат кард ва то охири сол бо аъзои Шӯрои ҳамкориҳои кишварҳои арабии Халиҷи Форс мулоқот омода мекунад. Ҳадаф аз он аст, ки Иёлоти Муттаҳида, чун дар Украина, дар қаламравҳои ҳамшафати Эрон пойгоҳ пайдо кунад ва аз тариқи вакил амал кунад.
Дар чунин вазъ барои Теҳрон муҳим аст, ки омодагии худро ба муколама дар бораи барномаи ҳастаӣ дар ҳама шакл нишон диҳад, то дурнамои ҳалли мусолиматомези бӯҳронро нишон диҳад.
Сухан дар бораи татбиқи "нақшаи Лавров", равиши зина ба зина ба ҳалли мушкилот меравад, ки онро метавон чунин маънидод кард: пеш рафта, мушкилотро ба марҳилаҳо тақсим карда, дар баробари пешбинӣ намудани амалҳои мутақобила ва гузаштҳои имконпазир дар ҳар як аз онҳо.
Тибқи нақшаи Лавров, ҷомеаи ҷаҳонӣ бояд ба риояи талаботи Оҷонси ҳастаӣ аз ҷониби Эрон бо яхбандӣ ва баъдан лағви таҳримҳои ҷорӣ аз ҷониби Шӯрои Амнияти СММ посух диҳад. Гузашта аз ин, Русия пешниҳодҳои қаблии “шашгона”-ро ба сӯи Теҳрон рад намекунад.
Эрон як бозигари мукаммал аст, мебинад, ки Аврупо низ бозии худро дорад, миёнҷигариаш аз бетарафӣ дур аст. Аммо вай метарсад, ки Эронро комилан аз даст диҳад, зеро мебинад, ки Иёлоти Муттаҳида қоидаҳои бозии худро бар он таҳмил намекунад, аз ин рӯ Аврупо мехоҳад ҷараёни ҳодисаҳоро ба як варианти муносиб барои худ тағийр диҳад.
Омили ҳалкунанда дар ин ҷо шояд на кӯшиши миёнаравҳо, ҳатто моҳиртаринҳо бошад, балки ҷалби ҷонибҳои манфиатдор дар ин раванд бошад.
Аммо воқеият ин аст, ки Теҳрон талош дорад ибтикорро ба дасти худ бигирад ва Амрикову Аврупоро дар “шашгона” аз паҳлӯҳои мухталиф ҷудо кунад. Ин акнун «гиреҳи асаб»-и тамоми мушкилоти Эрон аст.
Гузашта аз ин, бисёр чиз ҳам аз хусусияти равобити минбаъдаи Теҳрон бо Вашингтон (аниқтараш, равобити байни тандеми ИМА ва Исроил, ки вақтҳои охир заиф шуда истодааст, бо Эрон) ва ҳам аз таносуби қувваҳо дар Чину ИМА ва Русия вобаста хоҳад буд.
Агар Теҳрон тавонист бар Иттиҳодияи Аврупо пирӯз шавад, ин ба маънои пешрафт дар музокирот хоҳад буд. Ҳоло мунтазири маълумот дар бораи он, ки оё раванди музокира пас аз Осло ба замин медарояд ва оё кишварҳои аврупоӣ омодаанд бо манофеи аслии Эрон ҳисоб кунанд.
Станислав Тарасов, REGNUM