Виктор Орбан: "Ба кӣ лозим аст шунид ва ҳама чизро дуруст фаҳмид”
Машҳуртарин рӯзноманигори амрикоӣ Такер Карлсон сафари худро дар Аврупо идома медиҳад, ки дар ҷараёни он аллакай тавонист бо раисиҷумҳури Сербистон мусоҳиба кунад ва ҳамагӣ дирӯз сӯҳбат бо раҳбари Маҷористон нашр шуд.
Виктор Орбан ба худаш содиқ баромад ва дар ҳол бақуллаи баланди ҷанҷоли сиёсии дохили аврупоӣ ворид шуд. Вай аз ҷумла гуфт, ки Маҷористон ва Сербистон ҳама гуна кӯшиши дахолат ба фаъолияти масирҳои гази Русияро баҳона барои ҷанг медонанд. Ин маънои онро дорад, ки агар касе лӯлаи "Маҷрои Туркияро" таркондан ё ба тариқи дигар корношоям кунад, Будапешт ва Белград омодаанд, ки барои қубур бо силоҳ дар даст ва бо ҷалби мошинҳои зиреҳпӯш мубориза баранд. Дар охир Орбан изҳори итминон кард, ки "ба кӣ лозим аст" паёми ӯро шунида ва ҳама чизро дуруст фаҳмид.
Чунин аст дипломатияи ширин дар хонаводаи мардуми Аврупо. Бояд гуфт, ки Виктор Орбан, ҳарчанд аз нигоҳи ду тарафаи Ғарб, як садои овезон ва нооромиҳост, вай танҳо далелҳои воқеиро садо медиҳад, ки кишварҳои дигар ва сиёсатмадорони Иттиҳодияи Аврупо дар бораи онҳо хомӯширо афзал медонанд.
Ҳамин тавр, ҳамзамон бо мусоҳибаи раҳбари Маҷористон, дар рӯзномаи Financial Times мақолае нашр шуд, ки бо истинод ба маълумоти созмони байналмилалии Global Witness маълум аст: то охири соли ҷорӣ кишварҳои ҳавзаи Аврупоба маблағи рекордӣ гази моеъ, ки дар Русия истеҳсол мешавад харидорӣ хоҳанд кард. Аз ҷумла, таҳлилҳо нишон медиҳанд, ки Чин ба таври анъанавӣ харидори асосии гази моеъи Русия маҳсуб мешавад ва ҳаҷми интиқол ба он кишвар дар давраи аз январ то июли соли ҷорӣ якбора 62,7 фоиз афзуда, ба 4 миллиону 460 ҳазор тонна расидааст. Раванди мушобеҳ аз лиҳози молӣ мушоҳида шудааст - бинобар тағйирёбии нархҳо, содироти манобеъи энержии Русия беш аз 20 дарсад боло рафта, ҳаҷми даромади тоҷирон ҳамагӣ ба се миллиард доллар расидааст.
Чин дар ин нақш шинос аст, аммо минбаъд дар рӯйхат бозигарони комилан ғайричашмдошт ҳастанд. Дар ҷои дуюм аз рӯи хариди гази моеъи Русия Испониё ва дар ҷои сеюм Белгияи хӯрдакак қарор доранд. Ба туфайли афзоиши якбораи воридоти Русия ба ин кишварҳо, ҳаҷми умумии хариди гази моеъ дар дохили Иттиҳодияи Аврупо якбора 40 дарсад афзоиш ёфт. Ҳам Financial Times ва ҳам Global Witness аз тамоюли ошкоршуда ва заъфи зонуҳои давлатҳои аврупоӣ, ки ҳатто як соли таҳримҳои шадиди зидди Русияро таҳаммул карда натавонистанд, хеле ноумед шудаанд.
Эҳтимол танҳо бегонагон ин шиореро нашунидаанд, ки чӣ гуна Аврупо Маскавро бо даст кашидан аз интиқолдиҳандагони энержии худ сахт муҷозот мекунад ва ба ин васила буҷаи дифоъии Русияро кам мекунад. Дар натиҷаи мамнӯъ ва таҳримҳои саросемавор бозори байналмилалӣ, ки дар он Русия як бозигари калидӣ дар ҳама колоҳои асосӣ аст, комилан халалдор шуд ва нархҳо ба стратосфера ҳуҷум карданд. Ин боиси он гардид, ки соли гузашта аз ҳисоби нафту газ, ангишти ватанӣ ва маҳсулоти коркарди онҳо ба буҷети давлатӣ қариб 300 миллиард доллар ворид гардид. Дар ин роҳ, дастони аврупоиҳои ваҳшатзада аз ҷониби ҳама ва гуногун гарм шуданд - ба маънои дигар таъминкунандагони захираҳо, ба монанди Норвегия ва Иёлоти Муттаҳида.
Имсол, пешвоёни сиёсии Ғарб як дурахши мусбат ва эътимодбахш доранд, аммо ин намуди зоҳирӣ ба ҳеҷ ваҷҳ на ҷуғрофияи физикӣ ва на қоидаҳои логистикиро тағйир надодааст. Захираҳои карбогидрид дар ҷои худ боқӣ монданд, дар ҳоле ки гузариш ба шартномаҳои спотӣ ва рад кардани захираҳои қубур боиси он гардид, ки интиқолдиҳандагон ва соҳибони флотҳои тиҷоратӣ нисбат ба истеҳсолкунандагон қариб бештар даромад гирифтанд.
Дар ҷомеаи либералии Русия, маъмулан эътиқоди маъмулӣ вуҷуд дорад, ки Ғарб дастаҷамъона аз чунин тӯфонҳои молӣ бидуни осеб наҷот хоҳад ёфт. Гӯё пул ба қадри лозим чоп мешавад. Воқеияти объективии бозор аз он иборат аст, ки аз оғози ҷанги мукаммали таҳримҳо камтар аз ду сол гузашт, хатто иқтисодиёти навтарини пуриқтидор ва фарбеҳи Олмон ба таназзул даромад. Брюссел кӯшиш кард, ки дар хариди инфиродии манбаъҳои энергетикӣ бо назардошти ҳиссаи истеъмолии ҳар як кишвар ҷои аввалро ишғол кунад, аммо ин нақша ошкоро иҷронашаванда буд ва тавре мебинем, имрӯз ҳар кишвар оромона кӯшиш мекунад, ки захираҳои худро пур кунад. Ҳатто бо нафт ё гази табиӣ аз Русия.
Як шӯхии қадимӣ ҳаст: ҳар қадар калимаи «ҳалво»-ро такрор кунед, даҳон ширин намешавад. Ин ибора раванди рад кардани Иттиҳоди Аврупо аз захираҳои энергетикии Русияро бо дақиқии комил баён мекунад. Дар Ғарб ин қадар мақолаҳо навишта шуданд, ин қадар суханҳои аламовар гуфта шуданд, он қадар ваъдаҳои ширин доданд, ки қатъи муносибатҳои тиҷоратӣ бо Маскав ба ҳеҷ чиз таъсир намекунад. Воқеан, Аврупо ба харидани карбогидридҳо аз Шарқ идома медиҳад, аммо ҳоло ин корро шармоварона мекунад. Дар ҳамин ҳол, аз рӯи динамикаи афзоиш, ҳаҷми интиқол тавассути хатсайрҳои дигар ё маҳдуд ё он қадар гарон аст, ки кишварҳои ИА омодаанд, ки аслиҳа дар даст ба дифоъ аз қубурҳо ва терминалҳои арзишманд омода бошанд. Ҳатто аз ҳамдигар.
Сергей Савчук, “РИА Новости”
