Владимир Путин: Русия ҳеҷ гоҳ аз гуфтушунид даст накашидааст!
Владимир Путин, раисиҷумҳури Русия, рӯзи душанбеи 4 сентябри соли ҷорӣ дар Сочӣ бо Раҷаб Тайиб Эрдуғон, ҳамтои туркиаш дидору гуфтугӯ кард. Мулоқот се соат давом кард. Раҳбари Русия музокиротро пурсамар ва пурмазмун хонд.
“Бешубҳа, музокироти имрӯза ба рушди минбаъдаи шарикии Русияву Туркия дар тамоми соҳаҳо хизмат хоҳад кард” – гуфт Владимир Путин, Раисиҷумҳури Русия.
Эрдуғон бори дигар миёнҷигарии худро байни Русия ва Украина пешниҳод кард
Раҷаб Тайиб Эрдуғон зимни як изҳороти муштарак ба расонаҳо бори дигар омодагии худро барои амал кардан ба ҳайси миёнарав миёни Русия ва Украина таъкид кард. “Мо дар кишвари худ музокироти тарафҳои даргири Украинаро баргузор кардем. Мо боз омодаем, ки вазифаи миёнаравро ба ӯҳда гирем” гуфт ӯ ба хабарнигорон.
Раисиҷумҳури Туркия борҳо хоҳиши худро дар ин мақом амал карданро аз замони музокироти Русия ва Украина оид ба ҳалли мусолиматомези низоъ дар Истанбул дар охири моҳи марти соли 2022 изҳор доштааст. Ҷонибҳо ҳатто лоиҳаи созишномаи сулҳро мураттаб карданд, аммо баъдан Украина аз музокира дар бораи ин санад худдорӣ кард, ки дар ниҳоят «ба партовгоҳ рафт», - ёдовар шуд, Владимир Путин.
Дар ҳамин ҳол, ба гуфтаи Владимир Путин, Русия аз хидматҳои миёнаравӣ даст намекашад ва аз Туркия, Чин ва кишварҳои африқоие, ки ин хидматҳоро пешниҳод кардаанд, сипосгузор аст.
“Русия ҳеҷ гоҳ аз гуфтушунид даст накашидааст ва ҳоло мо низ рад намекунем” гуфт Владимир Путин.
Тарафҳо дар мавриди азсаргирии муомилоти ғалла ба тавофуқ нарасиданд
Яке аз мавзӯъҳои аслии ин гуфтугӯҳо ояндаи Ташаббуси ғалладонагиҳои Баҳри Сиёҳ, ки бо номи тавофуқи ғалла низ маъруф аст, буд, ки Русия аз 18-уми июли соли ҷорӣ ба ҳузури худ дар он хотима дод. Туркия ба ҳайси яке аз кафили ин созишнома баромад кард ва инчунин ба яке аз қабулкунандагони асосии ғалла аз Украина табдил ёфт - аз лиҳози таъминот пас аз Чин ва Испания дар ҷои сеюм аст.
Сарфи назар аз он ки қисми зиёди гуфтушунид ба эҳёи созишномаи ғалла бахшида шуда буд, ба пешравии назаррас ноил шудан мӯяссар нашуд. Владимир Путин бори дигар таъкид кард, ки Москав ба далели он ки кишварҳои ғарбӣ ба иҷрои қисми Созишномаи дар ёддошти миёни Русия ва СММ сабтшуда монеъ мешаванд, маҷбур аст аз созишномаи ғалла берун шавад.
“Мо тайёрем, ки имкони бозсозии созишномаи ғалларо дида бароем, — ва ман инро имрӯз ба ҷаноби раисиҷумҳур бори дигар гуфтам — ва мо ин корро баробари ба амал баровардани тамоми созишномаҳо дар бораи бекор кардани маҳдудиятҳои содироти маҳсулоти хоҷагии кишлоқи Русия иҷро хоҳем кард” – иброз дошт Раисиҷумҳури Русия, Владимир Путин.
Раҷаб Тайиб Эрдуғон, дар навбати худ, зарурати қонеъ кардани талаботи Русияро таъйид кард ва таъкид кард, ки пешниҳодҳои алтернативӣ барои интиқоли ғаллаи Украина мисли нақшаи Баҳри Сиёҳ устувор ва дарозмуддат нестанд. Раисиҷумҳури Туркия гуфт: “Бовар дорам, ки мо дар як муддати кутоҳ ба як роҳи ҳал хоҳем расид, ки интизориҳои моро бароварда кунад”.
Путин аз ҳамла ба лӯлаҳои гази Русия дар Баҳри Сиёҳ хабар дод
Раисиҷумҳури Русия дар мавриди қобили қабул набудани истифодаи долонҳои ғалладона дар Баҳри Сиёҳ аз ҳадафҳои низомӣ ҳарф зада, ба таври ҷудогона гуфт, ҳатто ба лӯлаҳои гази “Маҷрои турк” ва “Маҷрои кабуд”, ки ба Туркия газ интиқол медиҳанд, мавриди ҳамла қарор мегиранд.
"Киштиҳои мо ин системаҳои қубурро муҳофизат мекунанд ва онҳо ҳамеша зери ҳамла қарор мегиранд, аз ҷумла тавассути ҳавопаймоҳои бесарнишин, ки аз бандарҳои Баҳри Сиёҳи Украина равона мешаванд", - гуфт Владимир Путин.
Путин ва Эрдуғон масъалаи интиқоли ғалла ба кишварҳои камбизоатро баррасӣ карданд
Дар баробари созишномаи ғалла ташаббуси раисиҷумҳури Русия дар бораи фиристодани як миллион тонна ғалла ба кишварҳои ниёзманд бо нархи имтиёзнок баррасӣ шуд. Пешниҳод мешавад, ки ин тухмӣ дар корхонаҳои орди Туркия коркард ва сипас бо ширкати молии Қатар ба кишварҳои фақир фиристода шавад.
Дар ҳамин ҳол, Владимир Путин таъкид кард, ки ин иқдомро алтернативаи созиши ғалла намешуморад. «Украина низ ҳаст, ки манфиатҳои худро дорад. Мо инро хуб мефаҳмем ва дарк мекунем. Пас, ин ивазкунанда нест, балки аз ҷониби мо дар ҳалли мушкилоти озуқавории кишварҳои Африқо саҳми бузург хоҳад буд”- гуфт Раисиҷумҳури Русия.
Раисиҷумҳури Русия ҳамчунин дар масъалаи интиқоли ройгон аз 25 то 50 ҳазор тонна ғалла ба Буркина Фасо, Зимбабве, Малӣ, Сомалӣ, Ҷумҳурии Африқои Марказӣ ва Эритрея, ки дар нишасти Русия ва Африқо ваъда дода буд, сухан кард. Ба гуфтаи сарвари давлат, гуфтушунид бо шаш кишвари африқоӣ дар арафаи анҷомёбист ва интиқоли ғаллаи бепул пас аз ду-се ҳафта оғоз мешавад.
Путин ва Эрдуғон масъалаи таъсиси маркази газ ва нерӯгоҳи дуввуми атомӣ дар Туркияро баррасӣ карданд
Сарони давлатҳо масъалаи таъсиси як маркази газ дар хоки Туркияро, ки интиқоли ашёи хоми Русия ба Аврупоро таъмин мекунад ва транзити гази аз даст рафтаро дар натиҷаи таркиши лӯлаҳои гази «Маҷрои шимолӣ» дар моҳи сентябри соли 2022 ҷуброн мекунад, алоҳида баррасӣ карданд.
Ба гуфтаи Владимир Путин, "Газпром" тарҳи харитаи роҳ дар бораи таъсиси маркази газро ба ширкати "Буташ"-и Туркия супурдааст ва дар ояндаи наздик Русия ва Туркия як гурӯҳи кории муштарак таъсис хоҳанд дод, ки дар он заминаҳои ҳуқуқии оянда ба мувофиқа хоҳанд расид. Ҳамзамон, тавре, ки раисиҷумҳури Русия қаблан қайд кард, лоиҳа захираи ҳаҷми бузурги газро дар назар надорад, балки дар он ҷо бунёди платформаи тиҷорати электронӣ дар назар дорад, зеро Туркия аллакай ба як кишвари транзитӣ барои интиқоли газ ба Аврупо табдил ёфтааст.
Туркия ба нақша гирифтааст, ки тавассути як маркази нав солона то 40 миллиард метри мукааб газ фурӯшад.
Сиёсатмадорон ҳамчунин тарҳи дигари муҳими энержии миёни ду кишвар - нерӯгоҳи барқи атомии “Аккую” (НБА), ки аз ҷониби як ширкати фаръии “Росатом” сохта мешавад, баррасӣ карданд. Раҷаб Тайиб Эрдуғон гуфт: "Кор дар “Аккую” дар авҷ аст ва имрӯз мо сохтмони нерӯгоҳи атомӣ дар Синопро ҳамчун як қадами дуввум баррасӣ кардем".
Дар музокирот истирдоди фармондеҳони “Азов” ба Украина матраҳ нашудааст
Ба гуфтаи Дмитрий Песков, сухангӯи раисиҷумҳури Русия, раҳбарон масъалаи истирдоди фармондеҳони бригадаи “Азов” аз ҷониби раҳбарияти Туркия ба Украинаро баррасӣ накардаанд. Моҳи сентябри соли 2022 онҳо ба асирони ҷангии Русия иваз карда шуданд ва мебоист то анҷоми низоъ дар Туркия мемонданд, аммо дар моҳи июли соли ҷорӣ дар ҷараёни боздиди Владимир Зеленский, раисиҷумҳури Украина аз Анқара ҷониби Туркия "Азов"-ро ба ӯ супурда буд.
Кремл амалкарди раҳбари Туркияро дар он замон нақзи созишҳои қаблӣ номид. Гузашта аз ин, Русия аз чунин тасмим пешакӣ огоҳ карда нашудааст. Аммо Дмитрий Песков гуфт, дар ҷараёни музокирот дар Сочӣ ин масъала матраҳ нашудааст. Котиби матбуотии раҳбари Русия тавзеҳ дод: "Ин як масъалаи хеле ҳассос аст ва албатта, маъмулан дар чунин форматҳо баррасӣ намешавад."
Эрдуғон Путинро ба Туркия даъват кард
Музокирот дар Сочӣ нахустин мулоқоти рӯбарӯи раҳбарони ду кишвар аз моҳи октябри соли 2022 буд. Нахуст имкони ҳузури шахсии раисиҷумҳури Русия дар маросими супоридани нахустин партови сӯхти ҳастаӣ ба нерӯгоҳи барқи атомии “Аккую” дар авохири моҳи апрел баррасӣ шуд, вале ӯ дар ин маросим тавассути видеоконфронс ширкат кард.
Баъдан ҷониби Туркия зоҳиран ба мулоқоти моҳи август дар Туркия умед бастааст - Худи Раҷаб Тайиб Эрдуғон борҳо дар ин бора ҳарф зада буд. Аммо дар ниҳоят тасмим гирифта шуд, ки машваратҳо дар Сочӣ баргузор шаванд. Дар поёни ин музокирот Эрдуғон бори дигар ҳамтои русашро ба Туркия даъват кард.
Валентина Шварцман, “Лента.ру”
