А. ХОЛИҚОВ: “ҚОНУНИ ТАНЗИМИ МАРОСИМ ПАСАНДОЗҲОИ МАРДУМРО АФЗОИШ ДОД”
Раиси Кумитаи дини Тоҷикистон муътақид аст, ки яке аз омилҳои афзоиши мизони амонати мардуми ин кишвар дар бонкҳо ба иҷрои қонуни танзими маросим рабт доштааст. Абдураҳим Холиқов, раиси Кумитаи дини Тоҷикистон рӯзи душанбеи 9 январ дар як нишасти матбуъотӣ гуфт, ки соли 2011 амонати мардум дар бонкҳо ҳудуди 54 дарсад афзоиш ёфта ва ин “самараи иҷрои қонуни танзими маросим аст.”
Зеро, ба эътиқоди вай, мардуми Тоҷикистон ҳамакнун барои баргузории ҷашну маросимҳо маблағи камтар сраф карда ва пули изофии худро дар бонкҳо ба амонат мегузоранд. Гузашта аз ин, оқои Холиқов бар ин назар аст, ки бо “туфайли” ин қонун мардуми Тоҷикистон тавонистанд бӯҳрони молии ҷаҳониро бо хисороти андак паси сар кунанд.”
Вай хабар дод, ки дар 4,5 соли баъд аз қабули ин қонун дар баргузории маросиму ҷашнҳо сокинони кишвар беш аз 7 милёрд сомонӣ ё ҳудуди якуним милёрд дулор сарфа карда ва дар тафаккури мардум “тағйироте дар баргузории маросимҳо ба вуҷуд омадааст.”
Вай гуфт: “Таҳлилҳо нишон медиҳанд, ки танҳо дар соли 2011 аз ин роҳ беш аз 800 милюн сомонии мардум сарфа шудааст. Ба ин рақам сарфаи маблағ дар баргузории зодрӯзҳо, маросимҳои “се” ва “бист” шомил нестанд.” Оқои Холиқов мегӯяд, ки агар то замони оғози иҷрои ин қонун барои баргузории як маросим ба сурати муттавасит сокинони кишвар 8 ҳазору 700 сомонӣ харҷ мекарда бошанд, акнун ин маблағ то ба 2 ҳазору 766 сомонӣ коҳиш ёфтааст.
Бархе аз соҳибназарон ин оморро зери суол мебаранд, зеро ба эътиқоди онҳо бо 2700 сомонӣ ё ҳудуди 500 дулор баргузории маросими арӯсӣ ё ёдбуди фавтидагон дар Тоҷикистон ғайривоқеъӣ ба назар мерасад. Як ҷавоне, ки нахост номаш ифшо шавад, мегӯяд, ки ҳарчанд дар баргузории маросими арӯсиаш меъёри муқарраршуда барои даъвати меҳмононро риоя кардааст, вале дар маҷмӯъ бо дарназардошти тӯҳфаҳо ба арӯс ва махориҷи дигар, беш аз даҳ ҳазор дулор харҷ кардааст.
Ин дар ҳолест, ки ба гуфтаи коршиносон, бештаре аз маросимҳо дар ин кишвар, бавижа дар манотиқи рустоӣ, бо маблағи камтаре баргузор мешаванд, вале ин маблағ низ бамаротиб бештар аз 500 дулор аст. Аз сӯйи дигар, Абдураҳим Холиқов дар бораи теъдоди афроде, ки муқаррароти қонуни танзими маросим дар Тоҷикистонро нақз кардаанд, иитилоъ надод. Ҳарчанд гуфт, ки ба ҳангоми баргузории маросимҳои “чиҳил”, “сол” ва “ошӣ арӯсӣ” бештаре аз мавориди нақзи ин қонун ошкор шудаанд.
Қонун дар бораи “Танзими анъанот ва расму ойинҳо” дар соли 2008 ба ибтикори раиси ҷумҳури Тоҷикистон қабул шуд ва зарурати онро давлат ҷилавгирӣ аз велхарҷии мардум барои баргузории маросимҳои суннатӣ хонда буд. Ҳарчанд коршиносон ин қонунро муғойир бо усули демукротик мехонанд, аммо бархе аз соҳибназарон мегӯянд, ки ин қонун боъис шуд, то "рақобатҳои мардум дар баргузории арӯсиҳои бошукӯҳ" коҳиш ёбад.
Қонун дар бораи "Танзими анъанот ва расму ойинҳо" дар рӯз ва соъоти баргузории маросими арӯсӣ ва суннатӣ ва бархе аз маросими дигар маҳдудиятҳо ворид карда ва барои мисол, иҷоза намедиҳад, ки дар ҷашни арӯсӣ беш аз 150 нафар ширкат кунанд. Ҳамчунин, тибқи ин қонун соҳибҷашн набояд ба меҳмонони худ беш аз як таъоми гарм пешниҳод кунад. Тӯли ҷашни арӯсӣ ба се соъат маҳдуд шуда ва баргузории он дар бархе маҳаллот танҳо дар рӯзҳои таътил мумкин аст.
Абдураҳим Холиқов мегӯяд, ки қабули ин қонун ба коҳиши мизони фақр дар Тоҷикистон низ мунҷар шудааст. Дар гузашта Президент Раҳмон низ таъкид дошт, ки ин қонун “саривақт” тасвиб шуд ва “ҳоло кишварҳои ҳамсоя мехоҳанд аз ин таҷрибаи тоҷикон истифода кунанд.”
Би-Би-Си