Ҳифзи суботи хонавода дар ислом-2
Дар матлаби аввал ба чанд омиле, ки Қуръони карим онҳоро халалрасони ҳифзи суботи хонавода дар ислом маънидод кардааст, ишора карда будем ва ҳоло дар ин матлаб ҳам талош мекунем, то дар бораи дигар омилҳои он аз ҷумла якзанагӣ ибрози назар кунем.
Худои карим дар ояти 3-и сураи Нисо фармудааст: "Агар аз ин метарсед, ки (ба ҳангоми издивоҷ бо духтарони ятим) адолатро риоят намекунед, дар ин сурат ҳар чӣ аз занон ба шумо писанд ояд ду- ду ва се- се ва чор -чори онҳоро ба занӣ бигирад ва агар метарсед, ки адолатро дар байни онҳо риъоят карда наметавонед, фақат ба як зан ё канизе, ки дошта бошед, иктифо кунед, ин наздиктар аст, ки (на бар худ ва на бар дигарон) ситам накунед".
Дар ояти карима ба чанд ҷанбаи ҳамсардорӣ ишора шудааст, ки ҳамаи онҳоро метавон мавриди назар қарор дод, вале мо ба яктои онҳо иктифо хоҳем кард.
Арӯси дилписанду домоди дилкаш
Қуръони карим бо як назокат ва вижагии хоссе дар бораи аруси дилписанд ва домоди дилкаш ҳам ишора карда, гуфтааст: "Он чӣ аз занон ба шумо писанд меояд" ва дар ҷои дигар ба ин маънӣ фармудааст: "Дилатон мекашад, ки онҳо (занҳо)-ро ба никоҳи худ дароред", (ишора ба оятҳои 3 ва 127-и сураи Нисо). Ҳар чанд дар ҷомеаҳои имрӯза дар хеле аз мавридҳо ба ҷавондухтарону ҷавонписарон иҷозат намедиҳанд ё шароит ва фурсати мулоқоти домодҳо бо арусшавандаҳо фароҳам оварда намешавад ва баъзе аз падару модарон чунин кореро барои худ нанг медонанд, вале бояд иқрор шуд, ки бо такия ба оятҳои дар боло зикр шуда ва ҳадисҳои Паёмбар (с), ки дидани арусшавандаро иҷозат додаанд, ин рафтори эшон ба гуфтаҳои Худо ва фармудаҳои Паёмбараш(с) мухолифат мекунад. Ин мухолифатҳо ва монеъагузориҳои волидон низ метавонанд таъсири нохушоянде дар зиндагӣ ва оиладории оилаҳои ҷавон бигузоранд, ки дар натиҷа ба талоқ ва ҷудоӣ анҷом шуданаш аз эҳтимол дур нест.
Ислом бисёрзаниро то 4 маҳдуд кард
Дар ривояти Имом Аҳмад ибни Ҳанбал ба ин мафҳум омадааст: вақте Ғайлон писари Саламаи Сақафӣ ислом овард, 10 (даҳ) зан дошт, Паёмбар (с) барояш гуфт, ки 4 (чор)-тои онҳоро ихтиёр карда, дигаронашро сар диҳад. Ғайлон дар замони хилофати ҳазрати Умар (р) (ҳамон чор зани ихтиёркардаашро) занҳояшро талоқ дода, мол ва дороияшро байни фарзандонаш тақсим мекунад. Ин хабар ба Умар (р) мерасад, Умар (р) барояш мегӯяд: ман фикр мекунам, ки шайтон он чӣ аз осмон хабар медуздад, хабари маргатро шунида, онро ба ту расонидааст, шояд ба қарибӣ бимирӣ, ба Худо қасам, ки занҳоятро дубора (ба хонаат) бармегардонӣ ва молу дороиҳои тақсим кардаатро ҳам бармегардонӣ ва ё ин, ки онҳоро аз молу дороӣ (мерос)-ат ҳақбар карда, амр мекунам қабратро ба мисли қабри Абӯриғол сангсор мекунанд. (Абӯриғол, символи хиёнат ва хоини миллат дар араб шинохта шудааст.
Зеро ин мард замоне, ки Абраҳаи Ашрам, подшоҳи Яман, хонаи зебое сохт, то дигар мардум ба Хонаи Худо-Каъба- нарафта, ба зиёрти он бираванд, хост омада Каъбаро бо филҳояш вайрон кунад. Касе аз арабҳои Яман ба ҷуз ҳамин Абӯриғол розӣ нашуд, ки Абраҳа ва артишашро то Макка раҳнамоӣ кунад... Аз ин рӯ пеш аз ислом, ҳар сол арабҳо пас аз анҷом додани Ҳаҷ қабри Абуриғолро сангсор мекарданд). Бар иловаи Ғайлон чандин нафарони дигаре ҳам аз 4 зан зиёдтар доштанд ва он замон дар бисёрзанӣ ҳеҷ маҳдудияте набуд, ҳатто ривоят мекунанд, Сулаймон (а) хеле занҳои бисёр дошт, вале ислом оварда ҳадди аксари бисёрзаниро ба чор маҳдуд кард...
Муъҷизаи қуръонӣ
Яке аз муъҷизаҳои Қуръони карим ин аст, ки ҳамеша қавли ҳақ ва ҳарфи ҳисобиро мегӯяд. Дар бораи то чор зан гирифтани як мард ҳам сухани раднопазир ва ҳақиқати шигифтангезеро баён кардааст, ки то дар ин маврид таҳқиқ ва тафаккур нанамоем, дарк кардани он бароямон хеле душвор аст.
Доктор Зағлул Роғиб Муҳаммад Наҷҷор, донишманд, пажӯҳишгар ва яке аз муассисон Анҷумани байналмилалии эъҷози илмии Қуръону Ҳадис дар Миср дар як матлаби худ дар шарҳи ҳамин ояи 3-и сураи Нисо навиштааст: аз муъҷизаҳои Қуръони карим ин аст, ки болотарин таносуби мардону занони ба синни балоғатрасидаро зикр карда, гуфтааст: ҳеҷ гоҳ теъдоди занҳои ба балоғатрасида нисбат ба мардон аз 4 (чор) баробар зиёдтар нашудааст.
Ҳатто дар ҷангҳои оламшумуле ба мисли ҷанги якуми ҷаҳонӣ, ки чор сол давом карда, бештар аз 20 миллион нафар ба қатл расида, теъдоди онҳое, ки беномунишон гаштаанд аз кушташудҳо зиёдтар будаанд ва низ дар ҷанги дуюми ҷаҳонӣ, ки 6 сол давом карду зиёда аз 55 миллион нафар қурбонӣ дошт, ки аксари онҳоро ҷавонписарони низомӣ ва шаҳрвандони ғайринизомӣ буданд ва ба ҳамин монанду ё зиёдтар аз он беному нишон гардидаанд, теъдоди занҳои дунё нисбат ба мардон аз чор баробар зиёдтар нашуда буданд.
Вақте Қуръони карим омада ҳадди аксари бисёрзаниро ба чор адади онҳо маҳдуд мекунад, ин гувоҳи каломи ростин будани онро медиҳад. Ин маҳдудиятро Парвардигоре ҷорӣ кардааст, ки ҳеҷ чизе дар замину осмон аз Вай пӯшида намемонад. Дар тӯли торих ҳам ҳеҷ гоҳ шумори занон беш аз чор баробари мардон афзоиш наёфтааст, балки дар ҳудуди ҳамин (4/1) боқӣ мондаанду бас".
Ба андешаи ӯ, "якҳамсарӣ яке аз омилҳои асосии ҳифзи суботи хонавода дар ислом пазируфта шудааст. Аммо дар ҳолатҳое, ки зан нозо, бемор, нотавон, шаҳватмурда ва ё ҳолатҳои ҷанге, ки дар он мардҳо бештар кушта шуда, теъдоди занҳои бева ва бесаробон зиёд мешавад, мард ҳам намехоҳад, ки аз зани никоҳиаш ҷудо шавад, бо иҷозати занаш метавонад зани дуввум, сеюм ва ё чорумеро ба никоҳи худ дарорад, лекин агар занаш нахоҳад, ки шавҳараш зани дигаре ҳам дошта бошад, метавонад ба хубӣ аз вай ҷудо шавад".
Ва аммо дар ҳамин замина ба назари камина метавон ҳадс зад, ки чун Худои карим дар аввали ояти зикршуда ду -ду гуфт ва онро аз се- се ва чор- чор муқаддам гузошт, дар аксар ҷомеаҳои инсонӣ теъдоди занҳои ба балоғатрасида нисбат ба мардҳо наздик ба ду баробар зиёдтар аст. Аллоҳи пок ҳам бар асоси илму донишҳои азалиаш ба вазъ ва ҳолатҳои иҷтимоии мардум ба гунаҳои гуногуне дар Қуръони карим ба мо ишора карда, фаҳмонидааст, ки дар хеле аз ҷомеаҳо таносуби мардону занони ба балоғатрасида баробар (1/1) ҳастанд, ҷомеаҳое зиёде ҳам вуҷуд дорад, ки дар онҳо таносуби занони ба балоғатрасида нисбат ба мардон ду баробар (2/1) аст, дар баъзеи ҷомеаҳои дигар бошад занҳои ба балоғатрасида се баробар(3/1)-и мардони болиғ зиёдтар ҳастанд ва низ ҷомеаҳое ҳам пайдо мешавад, ки теъдоди занҳо чор баробар (4/1) нисбат ба мардҳо зиёдтар ҳастанд ва ба гуфти Наҷҷор дар ҳеҷҷомеае теъдоди занҳои ба балоғатрасида нисбат ба марон аз 4 (чор) баробар зиёдтар нестанд ва нахоҳанд шуд. Ба ҳамин хотир шариъати исломӣ ҳам якзанагӣ, дузанагӣ, сезанагӣ ва чорзанагиро вобаста ба ҳолат ва вазъияти иҷтимоии мардум ба шарти риъояи адолат иҷозат додааст.
Ҳикояи ибратомӯз
Нақл шудааст, ки рафторҳо, нигоҳҳо ва муомилаи зане дар хона бо шавҳараш сард шудааст. Таваҷҷуҳи шавҳар ҳам нисбат ба ин ҳамсараш рӯз то рӯз камтар шуда, муносибати он ду бадтар мешудаанду беҳтар не!
Баъди он, зан ба равонпизишке муроҷиат карда, тафсилоти он ҳама сардшавии муносибатҳояшро нақл мекунад. Равонпизишк ҳам дар навбати худ барояш мегӯяд, ки ҳар марде дар зиндагӣ ба чор зан ниёз дорад. (Зан авзояш беҷо шуда, чӣ магар ӯ бо зан гирифтааст?...)
Равонпизишк ҳам тамоми эҳсосоти он занро ба инобат гирифта мегӯяд, ки ҳар марде дар зиндагӣ ба модаре ниёз дорад, ки ҳар вақт мавриди меҳрубониҳои ӯ қарор бигирад, ба хоҳаре ниёз дорад, ки ҳамеша мавриди муҳаббату ғамхори бародараш бошад, ба дӯст ниёз дорад, ки ҳамеша ба ӯ содиқ монда, дар вақти тангдастӣ ва ё хушиву хурсандӣӯро ҳамроҳӣ кунад, ба ҳамсаре ниёз дорад, ки бо самимияти хосе бо ӯ зиндагӣ кунад. Равонпизишк баъди он илова карда мегӯяд: Ҳоло бигӯед, ки дар ин зиндагии муштараки шумо шумо ҳамчун зан чӣ мақоме доред? Оё тавонистаед, ки барои шавҳаратон нақши чор занро иҷро карда бошед ё на? Зан ҳам баъд аз каме андеша карданд, хатояшро фаҳмида ба хонааш бармегардад.
Ба гуфти равонпизишкон агар ҳар зане тавонад дар зиндагии шаҳвараш нақши он чор зани зикр гардидаро бозӣ кунад, бар иловаи ҳифзи суботи хонаводаи худ, муносибати самимонаашро бо шавҳар ва дар умум бо хонавода нигаҳ бидорад ва аз вайроншавии оилаҳои дигаре ҳам метавонад ҷилавгирӣ кунад.
Агар гуфтаҳои Қуръони карим ва ин ҳикояро дар хусуси чорзанагӣ ба ҳам муқоиса кунем, аз нигоҳи эътиқодӣ ҳеҷ гуна халале намебинем. Балки онҳоро метавон як навъ такмилдиҳандаи донишҳои худ нисбат ҳифзи суботи хонавода маънидод намоем. Ҳоло маълум мешавад, ҳар инсоне нисбат ба шароит ва ҳолату вазъияти иҷтимоии худ ба чор такиягоҳе ниёз дорад. Таҳқиқотҳо ҳам нишон додаанд, аксар оилаҳои муваффақи дунё дар хонаводаҳои худ ба сутунҳое чун меҳрубониву муҳаббат ва садоқату самимият такия зада, биҳишти дуёнро дар васати ҳамин сутунҳо сохтаанд. Онҳое, ки мехоҳанд омилҳои ҳифзи суботи хонавогиашонро бештар бидонанд, бояд ба Қуръон зиёдтар муроҷиат кунанд...
Амруллоҳи Низом, махсус барои "Рӯзгор"
Бознашр аз ҳафтаномаи «Рӯзгор» №15, 16 апрели соли 2014
-
09.06.2025 13:12
217
Иштирок дар чорабинии сатҳи баланд бахшида ба оғози Даҳсолаи байналмилалии амал оид ба илмҳои яхшиносӣ (криосферӣ), солҳои 2025-2034
-
01.06.2025 19:19
219
Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон дар Ҳамоиши нахустини «Осиёи Марказӣ ва Италия» иштирок ва суханронӣ намуданд
-
29.05.2025 11:19
274
Рустами Эмомалӣ бо Раиси Шурои Федератсияи Маҷлиси Федералии Русия Валентина Матвиенко мулоқот намуданд
-
07.05.2025 23:59
445
«Ситораи Исмат-достони фоҷиавӣ-қаҳрамонӣ!»
-
05.05.2025 12:47
554
9-уми май рӯзи Ғалаба бар фашизм ва ёде аз қаҳрамонони Ҷанги Бузурги Ватанӣ
-
04.05.2025 14:32
436
Саҳми фиристодагони Тоҷикистон дар таъмини ғалаба дар Ҷанги Бузурги Ватанӣ (1941-1945)
-
23.06.2025 14:53
93
Иштироки ҳайати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар 28-умин Форуми байналмилалии иқтисодии Санкт-Петербург
-
17.06.2025 19:39
159
Тоҷикистон ба ҷалби сармояи хориҷӣ таваҷҷӯҳи бештар зоҳир мекунад
-
09.06.2025 13:07
168
Мулоқот бо намояндагони Бонки Олмонии рушд (KfW)
-
14.10.2024 18:41
935
Дар Чин Саммити 6-уми ҷаҳонии воситаҳои ахбори омма доир гардид
-
06.05.2022 10:43
1646
Ҷанг ҳамчун таблиғоти бардурӯғ хизмат мекунад
-
02.09.2019 18:47
3333
Султони Ҳамад: «Дунёи рӯзноманигор ҳазор дунё дорад»
-
25.06.2025 11:31
70
Харитаи роҳи ҳадафи 7-уми Рушди Устувор барои Тоҷикистон расман ифтитоҳ гардид
-
23.06.2025 14:51
84
Дурнамои рушди энергетикаи барқароршаванда: Душанбе мизбони конфронси байналмилалӣ
-
16.06.2025 22:49
131
Тренинги омӯзишӣ: Тақвияти дониш ва малака дар самти ҳамкориҳои фаромарзӣ дар соҳаи об
-
20.03.2025 11:59
473
Таҷлили Иди байналмилалии Наврӯз
-
06.01.2025 20:57
724
Китобе пурарзиш дар Лоҳутишиносии форсу тоҷик
-
18.11.2024 22:32
844
Дар Москва рушди ҳамкории муассисаҳои таълимӣ дар соҳаи фарҳангу санъат баррасӣ гардид
-
15.04.2025 11:44
413
Ба таваҷҷуҳи шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон:
-
13.04.2025 00:00
456
Мулоқоти вазир бо роҳбари намояндагии Cозмони байналмилалии муҳоҷират
-
11.04.2025 03:38
426
Мулоқоти вазири меҳнат, муҳоҷират ва шуғли аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо ҳайати Федератсияи Русия
-
28.02.2025 13:34
701
Паёми шодбошии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба муносибати фарорасии моҳи шарифи Рамазон
-
03.10.2024 20:35
978
Ҳайати Тоҷикистон дар Конференсияи вазирони маорифи давлатҳои аъзои Созмони ҷаҳонии исломӣ иштирок намуд
-
20.04.2023 15:58
1835
Иди Рамазон омаду моҳи Рамазон рафт….
-
07.03.2025 12:44
585
Ид муборак бонувону модарони азиз!
-
07.03.2025 12:19
561
Таҷлили “Рӯзи Модар” дар Вазорати меҳнат...
-
07.03.2022 13:27
1757
«ИДИ МОДАРОН МУБОРАК!»
-
03.09.2021 08:38
2069
АҲМАДШОҲИ МАСЪУД - РОДМАРДИ ҶАНГҲОИ РОСТИН - I
-
25.06.2021 21:45
2283
«ФАРҲАНГИ СУЛҲУ ВАҲДАТ»
-
27.06.2019 05:52
2965
Муборак, ҳамватан, паймони ваҳдат!
-
19.04.2025 15:59
475
Сиёсати ҷавонони Тоҷикистон: стратегия барои оянда
-
07.04.2025 11:03
428
Байни Кумитаҳои миллии олимпии Тоҷикистон ва Эрон Ёддошти тафоҳуми хамкорӣ ба имзо расид
-
03.10.2024 20:24
909
Варзишгари тоҷик Муҳидин Асадуллоев сазовори медали биринҷӣ гардид
-
10.08.2019 09:45
3027
Баъди 15 соли даргузашти Убайд Раҷаб
-
27.07.2014 13:33
3472
Пурсишеву посухе: Халифаҳоро метавон муфассири Қуръон номид ё не?
-
25.07.2014 12:34
3454
Хунрезӣ дар Фаластин ва хомӯшии оҷизонаи мо
-
18.12.2024 16:30
615
Маҷмааи Умумии СММ қатъномаи Русияро барои мубориза бо ситоиши фашизм қабул кард
-
21.11.2024 23:53
641
Русия ва Афғонистон ҳамкориҳои бисёрҷонибаро инкишоф медиҳанд
-
31.10.2024 18:42
584
ИМА самти низоъро боло мебарад: Оё ҷанги сеюми ҷаҳон моро интизор аст?