ҲУКМИ РӮЗАИ СОЛМАНДОН, ЗАНОНИ БОРДОРУ ШИРДЕҲ ВА ҲУКМИ ИСТЕЪМОЛИ БӮИ ХУШ ДАР МОҲИ РАМАЗОН
Аз силсилаи посухҳои Юсуфи Қарзовӣ
Суол: Оё солмандон метавонанд рӯзаи моҳи рамазонро нагиранд? Дар ин сурат чӣ чизе бар онон воҷиб мегардад? Оё зани ҳомила ба хотири тарс аз марги ҷанин(тифли дар батнаш буда) метавонад рӯзаи моҳи рамазонро нагирад? Ва дар ин сурат чӣ чизе бар ӯ воҷиб мегардад? Оё истеъмоли атру одекалон дар моҳи рамазон ҷоиз аст?
Ҷавоб: Ҷавоби суоли аввал ин аст, ки барои марду зани солхӯрда, ки гирифтани рӯза барои онон машаққат ва сахтии бисёре ба бор оварад, ифтор кардани рӯза ҷоиз мебошад. Ҳамчунин, барои бемороне, ки умеде ба беҳбудӣ надоранд ва бемороне, ки бемории онон музмин бошад ва пизишкон нисбат ба муолиҷаи онон нотавон бошанд, ё бемориҳои лоиолоҷ бошад, ифтор кардани рӯза ҷоиз аст, дар тамоми ин мавридҳои ёд шуда, барои ифтори ҳар рӯз пардохти каффора ба миқдори хӯроки як мискин бар онон воҷиб мегардад ва ин амал навъе рухсат ва осонгирӣ аз ҷониби Худованди мутаъол ба шумор меояд, чунон ки мефармояд: «Йуридул Лоҳу бикумулйусра ва ло йуриди бикумулъусра»(Худо барои шумо осонӣ мехоҳад ва барои шумо душворӣ намехоҳад),{Бақара, ояи 185}.
«Ва мо ҷаъала ъалайкум фиддини мин ҳараҷин»(Ва дар дин барои шумо сахтие қарор надорад), {Ҳаҷҷ, ояи78}.
Ибни Аббос (р) мегӯяд: «Руххиса лишшайхил кабири ан йуфтира ва йутъима ъан кулли явмин мискинан ва ло қазоа ъалайҳӣ»(Ба инсони пир ва куҳансол иҷоза дода шудааст дар моҳи рамозон рӯза нагирад, вале ба хотири ҳар рӯз хӯроки як нафари фақирро бипардозад ва қазои рӯза бар ӯ воҷиб нест). Бухорӣ бо ибороте наздик ба ин ҳадис аз Ибни Аббос ривоят намудаст, ки ин ояи дар бораи солхӯрдагон ва амсоли онон нозил шудааст: «Ва ъалал лазина ютиқунаҳу фидятун таъому мискинин фаман татавваъа хайран фаҳува хайрун лаҳу» (Ва бар касоне, ки рӯза гирифтан, тоқатфарсост каффораест ва он додани хӯрок ба як фарди бенавост ва ҳар кас ба майли худ бештар некӣ кунад, пас он барои ӯ беҳтар аст),{Бақара, ояи 184}.
Яъне, ҳар касе бештар аз таъоми як мискин, фидя пардохт кунад беҳтар аст вал боқиётус солиҳот назди Парвардгори ӯ мебошад. Бинбарин, занон ва мардони пиру куҳансол ва бемороне, ки умеде ба беҳбудии онон набошад ҳамагӣ метавонанд рӯзаи моҳи рамазонро ифтор кунанд ва дар ивази ҳар рӯз, таъоми як мискинро пардохт намоянд.
Роҷеъ ба суоли дуввум ки оё зани ҳомила, ки ҳангоми рӯза гирифтан бими мурдан ҷанинашро дошта бошад, метавонад дар моҳи рамазон рӯзаро ифтор намояд ё не? Дар ҷавоб мегӯям: Оре! Метавонад рӯзаро ифтор кунад; балки ҳаргоҳ дар гирифтани рӯза марги бачча дар назари ӯ қатъӣ бошад ва ё як пизишки мӯъмин ва ҳозиқ ба ӯ чунин ҳушдориро дода бошад, ба хотири наҷоти кӯдак, ифтор кардани рӯза бар ӯ воҷиб мегардад. Дар ин иртибот Худованди мутаъол мефармояд: «Ва ло тақтулу авлодакум» Сураи Анъом/ 151, Исроъ/31. Фарзандони худро макушед.
Ҷони чунин кӯдак ҳам мӯҳтарам аст ва набояд ҳеҷ зану мард дар нигоҳдории ӯ саҳлангорӣ намоянд, то аз миён биравад. Худованд ҳеҷ гоҳ ба бандагонаш корҳои тоқатфарсоро дастур намедиҳад; ва низ, аз Ибни Аббос ривоят шуда, ки ояи «Ва ъалаллазина ютийқунаҳу фидятун таъому мискинин» дар бораи зани ҳомила ва ширдеҳ нозил шудааст.Ҳамчунин, ҳаргоҳ занони бордор ва ширдеҳ аз бобати гирифтани рӯза бими аз миён рафтани худашонро дошта бошанд, назари бештари уламои исломӣ бар ин аст, ки онон метавонанд ифтор намоянд, ва фақат қазои рӯза бар онон воҷиб мешавад ва ин ду гурӯҳ дар ин ҳолат ҳамонанди ашхоси бемор мебошанд.
Бо ин тафовут, ки ҳар гоҳ занони ҳомила ва ширдеҳ ҳангоми рӯза гирифтан бими аз даст рафтани ҷанин ё кӯдаки худро дошта бошанд, уламои исломӣ пас аз он ки ба иҷмоъ ифтори рӯзаро ҷоиз шуморидаанд, ихтилофи назар доранд дар ин ки оё дар чунин ҳолате бар онон қазои рӯза воҷиб аст ё фидя, яъне дар муқобили ҳар рӯз, таъоми як мискин, ё ҳарду бо ҳам бар ӯ воҷиб мегарданд. Ибни Умар ва Ибни Аббос қоиланд ба ин ки фақат бояд фидя бидиҳанд, аммо аксар ъуламо ва фуқаҳо қоил ба қазои рӯза ҳастанд ва баъзе дигар ба ҷо овардани қазои рӯза ва итъоми мискин, ҳардуро бар онон воҷиб донистаанд.
Ба назари ман, зане, ки пушти сари ҳам ҳомилагӣ ва ширдиҳӣ авқот ӯро машғул сохтааст, ба тавре, ки фурсати барои қазои рӯз надорад, ба ин маъно ки як сол ҳомила аст ва соли баъд ширдеҳ; ва ҳамин тавр пушти сари ҳам як сол ҳомила ва як сол ширдеҳ мебошад, дар ин сурат, фақат фидяи рӯза бар ӯ воҷиб мегардад. Агар чунин занеро мукаллаф ба қазои рӯзаҳое, ки ба хотири ҳомилагӣ ва ширдеҳӣ ифтор намудааст, бинмоям вай, бояд чанд соли мутаволӣ рӯза бигирад ки ин кор тавъам бо сахтӣ ва мушаққат аст, ва Худованди мутаъол сахтӣ ва мушаққатро барои бандагонаш раво намедорад. То инҷо марбут ба суоли дуввум буд. Ва аммо суоли саввум ки роҷеъ ба истеъмол атр ва бӯи хуш дар моҳи рамазон буд; бояд бигӯям, ки истеъмоли бӯи хуш ҷоиз аст ва ҳеҷ кас истеъмоли бӯи хушро мубтили рӯза ё дар моҳи рамазон онро ҳаром надонистааст. Вал Лоҳу аълам.
Таҳияи Амруллоҳи Низом, «Рӯзгор»
-
09.06.2025 13:12
217
Иштирок дар чорабинии сатҳи баланд бахшида ба оғози Даҳсолаи байналмилалии амал оид ба илмҳои яхшиносӣ (криосферӣ), солҳои 2025-2034
-
01.06.2025 19:19
220
Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон дар Ҳамоиши нахустини «Осиёи Марказӣ ва Италия» иштирок ва суханронӣ намуданд
-
29.05.2025 11:19
274
Рустами Эмомалӣ бо Раиси Шурои Федератсияи Маҷлиси Федералии Русия Валентина Матвиенко мулоқот намуданд
-
07.05.2025 23:59
445
«Ситораи Исмат-достони фоҷиавӣ-қаҳрамонӣ!»
-
05.05.2025 12:47
554
9-уми май рӯзи Ғалаба бар фашизм ва ёде аз қаҳрамонони Ҷанги Бузурги Ватанӣ
-
04.05.2025 14:32
437
Саҳми фиристодагони Тоҷикистон дар таъмини ғалаба дар Ҷанги Бузурги Ватанӣ (1941-1945)
-
23.06.2025 14:53
93
Иштироки ҳайати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар 28-умин Форуми байналмилалии иқтисодии Санкт-Петербург
-
17.06.2025 19:39
160
Тоҷикистон ба ҷалби сармояи хориҷӣ таваҷҷӯҳи бештар зоҳир мекунад
-
09.06.2025 13:07
168
Мулоқот бо намояндагони Бонки Олмонии рушд (KfW)
-
14.10.2024 18:41
935
Дар Чин Саммити 6-уми ҷаҳонии воситаҳои ахбори омма доир гардид
-
06.05.2022 10:43
1646
Ҷанг ҳамчун таблиғоти бардурӯғ хизмат мекунад
-
02.09.2019 18:47
3333
Султони Ҳамад: «Дунёи рӯзноманигор ҳазор дунё дорад»
-
25.06.2025 11:31
70
Харитаи роҳи ҳадафи 7-уми Рушди Устувор барои Тоҷикистон расман ифтитоҳ гардид
-
23.06.2025 14:51
85
Дурнамои рушди энергетикаи барқароршаванда: Душанбе мизбони конфронси байналмилалӣ
-
16.06.2025 22:49
131
Тренинги омӯзишӣ: Тақвияти дониш ва малака дар самти ҳамкориҳои фаромарзӣ дар соҳаи об
-
20.03.2025 11:59
474
Таҷлили Иди байналмилалии Наврӯз
-
06.01.2025 20:57
724
Китобе пурарзиш дар Лоҳутишиносии форсу тоҷик
-
18.11.2024 22:32
844
Дар Москва рушди ҳамкории муассисаҳои таълимӣ дар соҳаи фарҳангу санъат баррасӣ гардид
-
15.04.2025 11:44
413
Ба таваҷҷуҳи шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон:
-
13.04.2025 00:00
456
Мулоқоти вазир бо роҳбари намояндагии Cозмони байналмилалии муҳоҷират
-
11.04.2025 03:38
426
Мулоқоти вазири меҳнат, муҳоҷират ва шуғли аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо ҳайати Федератсияи Русия
-
28.02.2025 13:34
701
Паёми шодбошии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба муносибати фарорасии моҳи шарифи Рамазон
-
03.10.2024 20:35
978
Ҳайати Тоҷикистон дар Конференсияи вазирони маорифи давлатҳои аъзои Созмони ҷаҳонии исломӣ иштирок намуд
-
20.04.2023 15:58
1835
Иди Рамазон омаду моҳи Рамазон рафт….
-
07.03.2025 12:44
585
Ид муборак бонувону модарони азиз!
-
07.03.2025 12:19
562
Таҷлили “Рӯзи Модар” дар Вазорати меҳнат...
-
07.03.2022 13:27
1757
«ИДИ МОДАРОН МУБОРАК!»
-
03.09.2021 08:38
2069
АҲМАДШОҲИ МАСЪУД - РОДМАРДИ ҶАНГҲОИ РОСТИН - I
-
25.06.2021 21:45
2283
«ФАРҲАНГИ СУЛҲУ ВАҲДАТ»
-
27.06.2019 05:52
2965
Муборак, ҳамватан, паймони ваҳдат!
-
19.04.2025 15:59
475
Сиёсати ҷавонони Тоҷикистон: стратегия барои оянда
-
07.04.2025 11:03
428
Байни Кумитаҳои миллии олимпии Тоҷикистон ва Эрон Ёддошти тафоҳуми хамкорӣ ба имзо расид
-
03.10.2024 20:24
909
Варзишгари тоҷик Муҳидин Асадуллоев сазовори медали биринҷӣ гардид
-
10.08.2019 09:45
3027
Баъди 15 соли даргузашти Убайд Раҷаб
-
27.07.2014 13:33
3472
Пурсишеву посухе: Халифаҳоро метавон муфассири Қуръон номид ё не?
-
25.07.2014 12:34
3454
Хунрезӣ дар Фаластин ва хомӯшии оҷизонаи мо
-
18.12.2024 16:30
615
Маҷмааи Умумии СММ қатъномаи Русияро барои мубориза бо ситоиши фашизм қабул кард
-
21.11.2024 23:53
641
Русия ва Афғонистон ҳамкориҳои бисёрҷонибаро инкишоф медиҳанд
-
31.10.2024 18:42
585
ИМА самти низоъро боло мебарад: Оё ҷанги сеюми ҷаҳон моро интизор аст?