Х. МУҲАББАТОВ: «БИРЛИК» ВА «ЭРК» САХТ ИШТИБОҲ КАРДААНД»
Ҳизбҳои опозитсионии Ӯзбекистон «Эрк» ва «Бирлик» гуфтаанд, ки мухолифи сохтмони нерӯгоҳи барқи обии Роғун ҳастанд ва изҳор доштаанд, ки маҳз сиёсати иштибоҳии Ислом Каримов Тоҷикистонро водор сохтааст, ки ин иншооти бузурги гидроэнергетикиро бунёд созад. Аз ҷумла, раиси ҳизби «Эрк» Отаназар Орипов, ки аз мухолифони Ҳукумати Ӯзбекистон аст, гуфтааст, ки шахсан зидди бунёди Роғун ҳаст ва аз пайомадҳои сохтмони ин нерӯгоҳҳои бузург барои муҳити зисти минтақа нигарон мебошад.
-«Бояд зикр кард, ки сохтмони Нерӯгоҳи барқи обии «Роғун», ки айни ҳол бунёди он барои мардуми тоҷик ормони миллӣ гаштааст, тавозуни экологии минтақаро вобаста ба офатҳои фалокатбори баҳри Арал, ки аҳзоби сиёсии мухолифи ин кишвар ва Сарвазири Ӯзбекистон дар мактуби худ изҳор доштааст, халалдор намекунад», гуфт доктори илмҳои ҷуғрофӣ Холназар Муҳаббатов. Олими шинохтаи бахши экологияи тоҷик афзуд, ки мушкилоти Аралро ҳанӯз дар соли 1930 яке аз ҷуғрофиёдони барҷаста - Берн арзёбӣ карда буд.
Солҳои 30-юм баъди таҳлили вазъи оби дарёи Омӯ олим Берн чунин пешгӯи карда буд, ки солҳои наздик бо чунин тарз, яъне ғайриоқилона истифодабарии захираҳои обӣ дар кишварҳои Осиёи Марказӣ боиси таъсири манфӣ ба баҳри Арал мегардад. Донишманди тоҷик меафзояд, ки мушкилоти асосии баҳри Арал ҳанӯз аз солҳои 60 –уми қарни 20 пайдо шудааст. Аҳолии Осиёи Марказӣ аввали солҳои 60-ум 21 миллион нафар буд ва захираҳои заминҳои обӣ ба 2, 7 миллион гектар мерасид.
Ҳоло бошад аҳолии давлатҳои Осиёи Марказӣ беш аз 60 миллион буда, майдони заминҳои обӣ 9 миллион гектарро ташкил медиҳанд. Олими тоҷик мегӯяд, ки заминҳои обӣ бештар дар қаламрави Ӯзбекистон ва Туркманистон ҷойгир шудаанд. Аз ин рӯ, изҳороти Сарвазири Ӯзбекистон Шавкат Мирзиёев асоси реалӣ надорад, меафзояд, Холназар Муҳаббатов. Олими тоҷик афзуд, ки дар давраи солҳои 60-70 ва 80-уми қарни гузашта дар ҳудуди ҷумҳуриҳои Ӯзбекистон ва Туркманистон 300 кӯлҳои хурд ва калон пайдо шуданд.
Ин кӯлҳо дар натиҷаи дар заминҳои пахтазор ва шолизор бемаврид ва ғайриоқилона истифодабарии об ба вуҷуд омадаанд. Яке аз калонтарин кӯлҳо бо номи Ҳайдаркӯл-Арнасай мебошад, ки 3 ҳазору 500 километри мураббаъ масоҳат ва ҳаҷми обаш ба 40 километри мукааб баробар аст. Кӯли калони дигар, кӯли Сариқамиш аст, ки он 4 ҳазор километри мураббаъ масоҳат дошта, ҳаҷми обаш ба 46 километри мураббаъ мерасад.
Кӯли Сариқамиш дар қиёс бо оби кӯли Сарез се баробар зиёд аст меафзояд Х. Муҳаббатов. Таркиби оби ин кӯлҳо заҳролуд буда, намак дар таркиби оби онҳо 0,7 то 10 граммро дар 1 литр ташкил медиҳад. Ин шаҳодати он аст, ки вазъи экологии минтақаро на Тоҷикистон, балки Ӯзбекистон ва Туркманистон вайрон кардаанд ва даъвоҳои Ӯзбекистон дар мавриди хатарафзо будани сохтмони НБО «Роғун» дар муҳити зисти минтақа асоси илмӣ ва экологӣ надорад.
Олими тоҷик афзуд, ки оби дарёи Вахш 27 % ҳавзаи дарёи Омӯро ташкил медиҳад ва НБО «Роғун», ки сохтмонаш аз 10 то 12 сол идома меёбад дар ин маврид Тоҷикистон танҳо 5 % оби дарёи Вахшро истифода мекунаду халос. Дар солҳои камобӣ оби дарёи Вахш аз 20 то 22 % кам мешавад.
Аз ин рӯ, сохтмони чунин иншооти бузурги обӣ ба мисли Роғун, ки барои мардуми тоҷик иншооти сарнавиштсоз маҳсуб мешавад, барои ба низом овардани оби дарёи Вахш ва минбаъд дар солҳои хушксолӣ бо об таъмин кардани миллионҳо гектар заминҳои кишт дар кишварҳои Ӯзбекистон ва Туркманистон имкониятҳои фаровон ба вуҷуд меорад. Яъне, ин гуфтаҳо шаҳодати он аст, ки бо бунёди НБО «Роғун» кишварҳои поёноби минтақа, бахусус Ӯзбекистон бе об намемонад ва дар ин маврид бояд Ӯзбекистон хотирҷамъ бошад. Зеро сохтмони Роғун аз нигоҳи илмӣ экологӣ барои муҳити зисти минтақа ягон мушкилот ва пайомади хатарафзоро ба бор намеорад.
Бунёди НБО Роғун, ки имрӯзҳо барои мардуми тоҷик ба майдони нангу номус, шарафу мардонагӣ, худшиносии миллӣ ва ваҳдату ҳамрайъӣ табдил гардидааст, барои ба истиқлолияти энергетикӣ мушарраф гардидани Ҷумҳурии Тоҷикистон ва рушди иқтисодиёти миллии кишвар такони ҷиддӣ бахшида, қадами муборак аст.
Сохтмони ин иншооти бузурги гидроэнергетикӣ- НБО «Роғун» ҳаққи мусаллами Ҷумҳурии Тоҷикистон ва тоҷикистониён мебошад. Зеро беш аз даҳ сол аст, ки мардуми тоҷик аз камчинии нерӯи барқ, хусусан дар фасли зимистон танқисӣ мекашад ва ин раванд ба пешрафти иқтисодиёти мамлакат ва сатҳи иҷтимоии ҷомеа то андозае таъсир расонидааст.
Сиёсати имрӯзаи пешгирифтаи Раҳбарият ва Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон, ки сиёсати «дарҳои боз» аст, пеш аз ҳама ба амалӣ намудани ҳадафҳои миллию стратегӣ, рушди устувори минбаъдаи иқтисодиёти кишвар ва бо ҳусни тафоҳум дар доираи арзишҳои ҳамгироӣ ва дӯстиву бародарӣ муносибат кардан бо кишварҳои хориҷӣ ва минтақа, бахусус бо Ӯзбекистон равона карда шудааст.
Марзия Саидова, АМИТ «Ховар»
Адреси доимии маводи мазкур: http://ruzgor.tj/rogun/1747--lr-lr-r.html
-
09.06.2025 13:12
217
Иштирок дар чорабинии сатҳи баланд бахшида ба оғози Даҳсолаи байналмилалии амал оид ба илмҳои яхшиносӣ (криосферӣ), солҳои 2025-2034
-
01.06.2025 19:19
220
Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон дар Ҳамоиши нахустини «Осиёи Марказӣ ва Италия» иштирок ва суханронӣ намуданд
-
29.05.2025 11:19
274
Рустами Эмомалӣ бо Раиси Шурои Федератсияи Маҷлиси Федералии Русия Валентина Матвиенко мулоқот намуданд
-
07.05.2025 23:59
445
«Ситораи Исмат-достони фоҷиавӣ-қаҳрамонӣ!»
-
05.05.2025 12:47
554
9-уми май рӯзи Ғалаба бар фашизм ва ёде аз қаҳрамонони Ҷанги Бузурги Ватанӣ
-
04.05.2025 14:32
437
Саҳми фиристодагони Тоҷикистон дар таъмини ғалаба дар Ҷанги Бузурги Ватанӣ (1941-1945)
-
23.06.2025 14:53
93
Иштироки ҳайати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар 28-умин Форуми байналмилалии иқтисодии Санкт-Петербург
-
17.06.2025 19:39
160
Тоҷикистон ба ҷалби сармояи хориҷӣ таваҷҷӯҳи бештар зоҳир мекунад
-
09.06.2025 13:07
168
Мулоқот бо намояндагони Бонки Олмонии рушд (KfW)
-
14.10.2024 18:41
935
Дар Чин Саммити 6-уми ҷаҳонии воситаҳои ахбори омма доир гардид
-
06.05.2022 10:43
1646
Ҷанг ҳамчун таблиғоти бардурӯғ хизмат мекунад
-
02.09.2019 18:47
3333
Султони Ҳамад: «Дунёи рӯзноманигор ҳазор дунё дорад»
-
25.06.2025 11:31
70
Харитаи роҳи ҳадафи 7-уми Рушди Устувор барои Тоҷикистон расман ифтитоҳ гардид
-
23.06.2025 14:51
85
Дурнамои рушди энергетикаи барқароршаванда: Душанбе мизбони конфронси байналмилалӣ
-
16.06.2025 22:49
131
Тренинги омӯзишӣ: Тақвияти дониш ва малака дар самти ҳамкориҳои фаромарзӣ дар соҳаи об
-
20.03.2025 11:59
474
Таҷлили Иди байналмилалии Наврӯз
-
06.01.2025 20:57
724
Китобе пурарзиш дар Лоҳутишиносии форсу тоҷик
-
18.11.2024 22:32
844
Дар Москва рушди ҳамкории муассисаҳои таълимӣ дар соҳаи фарҳангу санъат баррасӣ гардид
-
15.04.2025 11:44
413
Ба таваҷҷуҳи шаҳрвандони Ҷумҳурии Тоҷикистон:
-
13.04.2025 00:00
456
Мулоқоти вазир бо роҳбари намояндагии Cозмони байналмилалии муҳоҷират
-
11.04.2025 03:38
426
Мулоқоти вазири меҳнат, муҳоҷират ва шуғли аҳолии Ҷумҳурии Тоҷикистон бо ҳайати Федератсияи Русия
-
28.02.2025 13:34
701
Паёми шодбошии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба муносибати фарорасии моҳи шарифи Рамазон
-
03.10.2024 20:35
978
Ҳайати Тоҷикистон дар Конференсияи вазирони маорифи давлатҳои аъзои Созмони ҷаҳонии исломӣ иштирок намуд
-
20.04.2023 15:58
1835
Иди Рамазон омаду моҳи Рамазон рафт….
-
07.03.2025 12:44
585
Ид муборак бонувону модарони азиз!
-
07.03.2025 12:19
562
Таҷлили “Рӯзи Модар” дар Вазорати меҳнат...
-
07.03.2022 13:27
1757
«ИДИ МОДАРОН МУБОРАК!»
-
03.09.2021 08:38
2069
АҲМАДШОҲИ МАСЪУД - РОДМАРДИ ҶАНГҲОИ РОСТИН - I
-
25.06.2021 21:45
2283
«ФАРҲАНГИ СУЛҲУ ВАҲДАТ»
-
27.06.2019 05:52
2965
Муборак, ҳамватан, паймони ваҳдат!
-
19.04.2025 15:59
475
Сиёсати ҷавонони Тоҷикистон: стратегия барои оянда
-
07.04.2025 11:03
428
Байни Кумитаҳои миллии олимпии Тоҷикистон ва Эрон Ёддошти тафоҳуми хамкорӣ ба имзо расид
-
03.10.2024 20:24
909
Варзишгари тоҷик Муҳидин Асадуллоев сазовори медали биринҷӣ гардид
-
10.08.2019 09:45
3027
Баъди 15 соли даргузашти Убайд Раҷаб
-
27.07.2014 13:33
3472
Пурсишеву посухе: Халифаҳоро метавон муфассири Қуръон номид ё не?
-
25.07.2014 12:34
3454
Хунрезӣ дар Фаластин ва хомӯшии оҷизонаи мо
-
18.12.2024 16:30
615
Маҷмааи Умумии СММ қатъномаи Русияро барои мубориза бо ситоиши фашизм қабул кард
-
21.11.2024 23:53
641
Русия ва Афғонистон ҳамкориҳои бисёрҷонибаро инкишоф медиҳанд
-
31.10.2024 18:42
585
ИМА самти низоъро боло мебарад: Оё ҷанги сеюми ҷаҳон моро интизор аст?