Тоҷикон аз қадимтафин мардуми бумии Осиё Миёнаанд, баъди таъсиси ҷумҳуриҳои алоҳидаи иттифоқӣ дар  ҳайати Иттиҳоди Шуравӣ (солҳои 20 қарни ХХ) дар Узбекистон монданд. Бухоро, Самарқанд, Сурхондарё, Қашқадарё аз маҳалҳои аслии зисташон ба шумор меравад. Бовуҷуди тазҳиқу фишорҳои пантуркистон ва миллатгароёни узбек тоҷикон забону маданият ва анъаноти хешро ҳифз карда, дар пешрафти ҳаёти сиёсӣ, илмию адабӣ ва фарҳангии Узбекистон нақши муҳим гузоштаю мегузоранд. Ҳоло 100 тоҷики маъруфи Узбекистон муаррифӣ мешавад.

1.Ҳоҷӣ Абдулазиз (Абдурасулов) (1852-1936), мақомхон, оҳангсоз, мутриб.

2.Беҳбудӣ Маҳмадхӯҷа (1875-1919), нависанда олим.

3.Азизов Шодӣ (Усто Шодӣ) (1878-1943), мақомхон, мутриб.

4.Гулханӣ Ориф (1879-1931), шоири зулисонайн.

5.Ҳоҷӣ Муин Шукруллозода (1883-1942), шоир, драматург.

6.Фитрат Абдурауф (1886-1937), нависанда, олим, аввалин профессори тоҷик (1924)

7.Ализода Саидризо (1887-1938), журналист, яке аз саромадони матбуоти тоҷик.

8.Ҳамза Ҳакимзода Ниёзӣ (1889-1929), шоир, драматург, поягузори адабиёти муосири узбек.

9.Муҳиддинов Абдуқодир (1891-1940), арбоби давлатӣ, яке аз поягузорони Ҳукумати Шӯравӣ дар Тоҷикистону Узбекистон.

10.Азизӣ Баҳриддин (1895-1944), журналист, яке аз саромадони матбуоти тоҷик.

11.Хоҷаев Файзулло (1896-1938), арбоби давлатӣ (1925-1938 раиси СКХ-и Узбекситон).

12.Вофии Самарқандӣ (1897-1971), шоир.

13.Раҷаб Юнусӣ (1897-1976), мақомхон, оҳангсоз, мутриб, Артисти халқии Узбекистон, академик АИУ.

14.Тошмуҳаммад Қорӣ Ниёзии Хуҷандӣ (1897-1971), аввалин доктори илм (1934) аз миёни тоҷикон, риёзидон, аввалин Президенти Академияи илмҳои Узбекистон (1943-1948), Қаҳрамони Меҳнати Сотсиалистӣ.

15.Юсуфов Усмон (1900-1966), арбоби давлатӣ (1937-1950 Котиби якуми КМ ПК Узбекситон).

16.Ёрматов Комил (1903-1978), кинорежиссёр, Қаҳрамони Меҳнати Сотсиалистӣ, Ходими Шоистаи ҳунари Тоҷикистон ва Узбекистон.

17.Қулматов Муҳаммад (1905-1973), доктори илми тиб, профессор.

18.Раҷабов Додо (1906-1984), доктори илми педагогӣ.

19.Абдулло Қаҳҳор (1907-1968), Нависандаи халқии Узбекистон.

20.Васфӣ Муҳаммадҷон (1908-1971), шоир, мутарҷим.

21.Додобоев Акрам (1908-1990), доктори илми биологӣ (зодаи Хуҷанд).

22.Раҷабов Сиддиқ (1910-1991), доктори илми педагогӣ, профессор, Ходими шоистаи илми Узбекистон.

23.Орифӣ Олимҷон (1911-19898), шоир.

24.Ашрафӣ Мухтор (1912-1979), оҳангсоз, дирижёр, дорандаи Ҷойизаи Ленинӣ, Ходими шоистаи ҳунари Тоҷикистон ва Узбекистон.

25.Абдуллоев Воҳид (1912-1985), адабиётшинос, академик, собиқ Президенти АИУ.

26.Бурҳонов Мутаваккил (1916-2002), оҳангсоз, Артисти халқии Узбекистон.

27.Қаҳҳорова Ҳабиба (1916-1991), журналисти собиқадор, мутарҷим.

28.Сироҷиддинов Бурҳон (1917-1994), генерал -лейтенант (зодаи Конибодом).

29.Сироҷиддинов Саъдӣ (1920-1988), риёзидон, академики АИ Узбекистон, ба сифати ректори Университети давлатии Узбекистон, ноиби Президенти АИ Узбекистон кор кардааст. (зодаи Конибодом).

30.Мазитов Бурҳон (1921), доктори илмҳои физика ва математика, профессор.

31.Мӯсоев Маҳмуд (1921-2006), доктори илми таърих, профессор, Ходими шоистаи илми Узбекистон (зодаи Хуҷанд).

32.Ортиқзода Болта (1921-2001), нависанда.

33.Шоҳмуҳаммадов Шоҳислом (1921), доктори илми филологӣ, профессор, адабиётшинос.

34.Муқимов Раҳим (1922-2000), доктори илми филологӣ, профессор, Ходими шоистаи илми Узбекистон.

35.Ортиқбоев Абдуллоҷон (1923-2009), генерал-майор (зодаи Конибодом).

36.Раҳматов Барот (1923), доктори илми тиб, профессор, Ходими шоистаи илми Тоҷикистон (аз солҳои 70- ум дар Тошканд кору зиндагӣ дорад).

37.Кароматов Файзулло (1925), доктори илми санъатшиносӣ, профессор, Ходими шоистаи илми Узбекистон.

38.Бурҳонов Бахтиёр (1926-2002), аз саромадони матбуоти навини тоҷик дар Узбекистон (зодаи Конибодом).

39.Сироҷиддинов Абдуманон (1927), доктори илми геологӣ, профессор (зодаи Конибодом).

40.Болтаев Муҳаммад (1928), доктори илми фалсафа, профессор, муаллифи китоби "Мантиқ".

41.Абдуллоев Фатҳулло (1929), муаррих эрошинос, доктори илми таърих.

42.Муҳаммадов Маҳмуд (1929), доктори илми техникӣ, профессор (зодаи Хуҷанд).

43.Умарзода Мӯҳсин (1930-2013), собиқадори матбуоти тоҷик дар Узбекистон.

44.Урунбоев Асам (1931), муаррих-шарқшинос, доктори илми таърих.

45.Талъати Абдуҷаббор (1931), адабиётшинос.

46.Бозоров Облоқул (1932), доктори илми фалсафа, профессор.

47.Валихоҷаев Ботур (1932-2005), доктори илми филологӣ, профессор, адабиётшинос (бо тахаллуси Хилъатпур асарҳои бадеӣ навиштааст).

48.Шукуров Шавқат (1932), доктори илми филологӣ, профессор, адабиётшинос.

49.Амирхонов Назар (1933), доктори илми биологӣ, профессор (зодаи Хуҷанд).

50.Мансуров Уктам (1933-1988), доктори илми техникӣ, профессор (зодаи Хуҷанд).

51.Шукуров Аминҷон (1933-2006), нависанда, мутарҷим.

52.Гулзода Асад (1935), шоир.

53.Ғанизода Абдукарим (1936), шоир.

54.Қосимзода Истад (1936), нависанда, олим.

55.Салим Кенҷа (1936), шоир.

56.Зайниев Насриддин (1937), доктори илми фалсафа, профессор (зодаи Душанбе).

57.Садриев Саъдӣ (1937), доктори илми филологӣ, профессор, адабиётшинос.

58.Мирсаидов Ҷамол (1938), доктори илми филологӣ.

59.Мирсаидов Шукрулло (1939), доктори илми иқтисод, арбоби давлатӣ (1991-1992 ноиби Президенти Узбекистон).

60.Саидов Шавқат (1939), доктори илми техникӣ. профессор (зодаи Душанбе).

61.Қурбонмаҳмадов Ақназар (1940), доктори илми фалсафа, профессор (зодаи ноҳияи Рушон).

62.Турсун Усмон (1940), шоир.

63.Ҷонибек (Қувноқов) (1940-1990), шоир, матарҷим.

64.Қамарзода Аслиддин (Асилзодаи Самарқандӣ) (1941), адабиётшинос, нависанда, мутарҷим.

65.Содиқов Бақо (1941), кинорежиссер, Ходими шоистаи ҳунари Тоҷикистон, дорандаи Ҷойизаи давлатии ба номи Рӯдакӣ (аз соли 1988 дар Узбекистон кору зиндагӣ дорад).

66.Валиқулов Юсуф (1942), шоир, журналист, публисист, Журналисти шоистаи Узбекистон.

67.Ҳаёт Неъмати Самарқандӣ (1943), шоир, драматург арбоби ҷамъиятӣ.

68.Отахонзода Маъруф (Раҳгузар) (1944), журналист, публисист, Журналисти шоистаи Узбекистон.

69.Ҳусниддин Зулфон (1945), шоир, мутарҷим.

70.Адаш Истад (1946), нависанда, публисист.

71.Атоуллохонов Фазоил (1946), доктори илми биологӣ, профессор, устоди Донишгоҳи Маскав (зодаи Самарқанд).

72.Мансуров Марат (1946), доктори илми химия, профессор.

73.Акбар Пирӯзӣ (1947), шоир, мутарҷим.

74.Аҳмадҷони Хишравӣ (1947), шоир.

75.Ҷумъа Хамроҳ (1947), доктори илми филологӣ, адабиётшинос.

76.Ҳадя (Раҷабова Саломат), (1948), шоир).

77.Бекназари Тӯйназар (1949), шоир.

78.Азимзода Тошқул (1950), нависанда.

79.Чоршанбеи Деҳнавӣ (1950), нависанда.

80.Насриддинов Хайрулло (1950), сароянда, Ҳунарпешаи шоистаи Тоҷикистон.

81.Каримзода Нормурод (1951), шоир.

82.Ҷумъаев Бахтиёр (1952), нависандаи ҳаҷвнигор.

83.Нодири Нодирӣ (1953), шоир.

84.Абдулло Субҳон (1955), шоир.

85.Паймон (Тӯхтамиш Тӯхтаев) (1955), нависанда.

86.Аскар Маҳкам (1958-2012), шоир, мутарҷим.

87.Салимзода Абуқаҳҳор (1958), журналист, публисист.

88.Муҳаммад Шодӣ (1959), нависанда.

89.Ҳомидов Ҳомид (1959), доктор илми биологӣ, профессор (зодаи Мастчоҳ).

90.Отамуродов Нишон (1960), сароянда, Ҳунарпешаи шоистаи Узбекистон.

91.Воҳидов Шодмон (1961), муаррих-шарқшинос, доктори илми таърих (зодаи Панҷакент).

92. Абдуллоева Насиба (1962), сароянда, Ҳунарпешаи халқии Узбекистон.

93.Мардони Мавлон (1963), сароянда. Ҳунарпешаи халқии Тоҷикистон ва Узбекистон.

94.Муродалиева Гулчеҳра (Гулчеҳра Муродалӣ) (1963), шоира.

95.Зебуниссо Тоҳириён (1965), шоира.

96.Ҷаъфар Муҳаммади Тирмизӣ (1968), шоир.

97.Исмоилзода Асадулло (1970), шоир.

98.Чоризода Норхоҷа (1972), шоир.

99.Озармеҳр (Ҷумъаназар Эшонқулов) (1973), шоир.

100.Парисо (Саодат Алимова), шоира.

Мураттибон: Ёр Муҳаммад, Ҷамил Валиев, Кормандони Китобхонаи миллии Тоҷикистон.   

Бознашр аз ҳафтаномаи «Рӯзгор» №30, 25 декабри соли 2013