Сад фарди маъруф
5. Сад фарҳангии маъруфи тоҷик
Намояндагони миллати тоҷик дар пешбурди фарҳанги ҷаҳонӣ ҳамеша ҳиссагузорӣ кардаанд, аммо рушди пуравҷи маданияти миллӣ бештар ба замони шӯравӣ рост омад.
Санъати касбӣ-театр (драмавӣ, мазҳакаю мусиқӣ, операю балет), мусиқӣ (эстрада, симфония, хор), кино, иттиҳодияҳои эҷодӣ (рассомон, меъморон, дизайнерҳо ва ғайра) арзи вуҷуд намуданд, аз миёни тоҷикон мутахассисони барҷастаи маданияту санъат тарбия ёфтанд. Ҳоло сад фарҳангии маъруфи тоҷикро муаррифӣ мекунем, ки дар рушду нумӯъи соҳаҳои гуногуни фарҳанг саҳми босазо гузоштаанд. Умед аст хонандагони гиромӣ дар такмили ин рӯихат мадад мерасонанд.
1.Борбад (585-630), асосгузори мусиқии тоҷик.
2.Накисои Чангӣ ( асри VII), мутриб, оҳангсоз.
3.Алии Бармакӣ ( асри Х), мутриб.
4.Абулқодири Гӯянда (1376-1435), сароянда, мутриб.
5.Беҳзод Камолиддин (1455-1535), рассом ва наққош.
6.Дарвешалии Чангӣ (асри XV), мутриб, оҳангсоз, мусиқишинос.
7.Дарвеши Алӣ (асри XVII), мутриб.
8.Содирхон (1847-1931), сароянда, оҳангсоз, мусиқишинос.
9.Хоҷӣ Абулазиз (1852-1936), сароянда, мутриб.
10.Баротбеков Юлдошбек (1890-1967), рассом ва нақкош.
11.Олимов Мирзораҳмат (1891-1971), рассом ва наққош.
12.Ҷӯраев Шариф (1892-1966), сароянда.
13.Ёрматов Комил (1903-1978), кинорежссёр.
14.Файзуллоев Бобоқул (1899-1964), сароянда.
15.Ғуломалиев Ғуломҳайдар ( 1904-1961), оҳангсоз, устоди рақс.
16.Қосимов Муҳаммадҷон (1907-1971), актёри театру кино.
17.Олимӣ Қутбиддин (1908-1978), кинорёжиссер, асосгузори дубляжи тоҷик.
18.Халилов Муҳаммадҷон ( 1909-1989), актёри театру кино.
19.Қосимов Абдулхайр (1907-1998), актёри кино.
20.Шаҳобов Фазлиддин (1911-1974), сароянда, мутриб.
21.Ашрафӣ Мухтор (1912-1979), дирежёр, оҳангсоз.
22.Камолов Аъзам (1912-1977), оҳангсоз, дирежёр.
23.Хушмуҳаммадов Маҷид (1912-1989), рассом.
24.Тӯйбоева София (1913-1997), актрисаи театру кино.
25.Юлдошев Ҳикмат (1913-1983), меъмор, академик.
26.Дустматов Зоҳир (1914-1967), актери театру кино.
27.Шаҳидӣ Зиёдуллоҳ (1914-1985), оҳангсоз.
28.Бурҳонов Аслӣ (1915- 1996), актёри театру кино.
29.Абдуллоев Ибодулло (1918-2007), дирежёр.
30.Валаматзода Ғаффор (1916-1993), устоди рақс.
31.Фозилова Тӯҳфа (1917- 1985), актрисаи театру кино.
32.Ҳамдамов Амон (1918-2003), оҳангсоз, дирежёр.
33.Баҳодуров Маъруфхӯҷа (1921- 1998), сароянда
34.Бандишоева Савсан (1922-2004), актрисаи театр.
35.Назаров Меҳрубон (1922- 1993), арбоби фарҳангӣ.
36.Баҳриддинова Зулфия (1922), рассом, кашидадӯз.
37.Нурҷонов Низом (1923), санъатшинос, профессор.
38.Мавлонова Ҳанифа (1924- 2010), сарояндаи опера.
39.Зоҳидова Лутфӣ (1925-1996), актрисаи балет.
40.Тоҳирӣ Маҳмуд (1925- 1999), актери театру кино.
41.Хушвақтов Хушбахт (1926-2013), рассом.
42.Ниёзов Боймуҳаммад (1927- 2008), сароянда.
43.Иброҳимова Муътабар (1928-2009), актрисаи театр.
44.Завқибеков Гурминҷ (1929- 2003), актёри театру кино.
45.Насриддинов Ҳусейн (1929), сароянда.
46.Сайфиддинов Шарофиддин (1929), оҳангсоз.
47.Собиров Тоҳир (1929- 2002), кинорежиссер.
48.Абдуллоев Хайрулло (1930- 2009), оҳангсоз.
49.Бобоқулов Аҳмад (1931- 1990), сароянда.
50.Кабирова Лутфӣ (1932- 2013), сарояндаи опера.
51.Хабибуллоев Зуҳур (1932-2013), рассом.
52.Исоева Сайёра (1933-2012), меъмор.
53.Аҳмадхонов Тӯрахон (1935), актёр ва режиссёри театр.
54.Одинаев Фаттоҳ (1935-2008), оҳангсоз.
55.Орифов Марат (1935), киноактёр ва режиссёри театр.
56.Раҷабов Бурҳон (1936-2011), актёри театр.
57.Абдураззоқов Ҳабибулло (1937), актёри театру кино.
58.Низомов Шамсӣ (1937), режиссёри театр.
59.Гадоев Ҳошим (1937), актёри театру кино.
60.Исоева Бозгул (1937-2008), актрисаи балет.
61.Исоева Марям (1937), актрисаи театру кино.
62.Одина Ҳошим (1937- 1993), сароянда.
63.Атоев Миратулло (1938- 1994), оҳангсоз.
64.Майбалиев Хушназар (1938- 2012), режиссёри театр.
65.Воҳидов Маҳмудҷон (1939- 1977) актери театру кино.
66.Муҳаммадҷонов Ато (1940- 2008), актери театру кино.
67.Нозимов Зафар (1940- 2011), сароянда.
68.Дӯсмуҳаммадов Дамир (1941- 2004), оҳангсоз.
69.Мансурхоҷаев Музаффар (1941), кинорёжиссер, поягузори филми тасвирии тоҷик.
70.Раҷабов Убайдулло (1941), актери театр.
71.Содиқов Бақо (1941), кинорежиссёр.
72.Исоева Сайрам (1942), актрисаи театру кино.
73.Каримов Рустам (1942), меъмор.
74.Муродов Ҷӯрабек (1942), сароянда.
75.Раҳматова Нуқра (1942), сароянда.
76.Собирова Малика (1942- 1982), актрисаи балет.
77.Фирӯз Баҳор (1942), оҳангсоз.
78.Дилдорова Майсара (1944), сароянда.
79.Худойназаров Давлат (1944), кинорежессер ва кинооператор.
80.Рауфова Нигина (1945- 2008), сароянда.
81.Қурбонов Суҳроб (1946), рассом.
82.Шарифзода Сабзаалӣ (1946), рассом.
83.Шаҳидӣ Толиб (1946), оҳангсоз, дирежёр.
84.Қосимова Раҷабгул (1947), актрисаи театр.
85.Аминзода Зебо (1948), устоди рақс.
86.Қосимов Фаррух (1948-2010), актер ва режиссери театр.
87.Ҳолиқов Адҳам (1948), сарояндаи опера.
88.Миров Мирзоватан (1949), коргардони театр, оҳангсоз, сароянда.
89.Муҳиддинов Тоҷиддин (1949- 1997), сароянда.
90.Алиев Дӯстмурод (1950- 1989), сароянда.
91.Холов Давлатманд (1950), сароянда.
92.Маҳмадов Муҳаммадалӣ (1951), киноактёр.
93.Билолов Саидқул (1953), сароянда, оҳангсоз.
94.Сатторов Талабхӯҷа (1953- 2011), оҳангсоз.
95.Қосимова Сурайё (1958), сароянда.
96.Назаров Далер (1958), сароянда.
97.Абдураззоқов Барзу (1959), коргардони театр.
98.Қурбони Собир (1960), актёри театру кино.
99.Рӯзиматов Фаррух (1963), артисти балет.
100.Худоназаров Бахтиёр (1965), кинорежиссёр.
P.S. Намояндагони театр: - Абдуллоев Нурулло, Абдуллоева Гулсара, Алиматов Даврон, Абулқайсов Шералӣ, Имматшоев Қиматшо, Исломов Ғолиб, Зиёев Мирбобо, Кодиров Амонулло, Машрабов Ибодулло, Мингбоев Бердӣ, Мардонов Саидмурод, Миралибеков Баҳодур, Нуриддинов Насриддин, Розиқов Тағоймурод, Сабзалиева Саврӣ, Солеҳов Шодӣ, Саломов Ислом, Тоҷибоев Тоҳир, Умаров Фирӯз, Убайдуллоев Давлаталӣ, Ҳасанов Носир, Ҳасанов Бобоҷон, Ҳусейнов Раҷаб, Чақалов Қиёмиддин, Ҷӯраев Шамсӣ, Шоисмоилова Сабзаҷон, арбобони кино - Маҳмадалӣ Маҳмадов, Абдусалом Раҳимов, Анвар Тӯраев, Юнус Юсуфов, намояндагони мусиқӣ - Лола Азизова, Карим Қосим, Парда Қосим, Абдулло Назрӣ, Кароматулло Қурбон, Баҳодур Неъматов, Муқаддас Набиева, Муродбек Насриддинов, Баён Облоқулов, Орифшо Орифов, Афзалшо Шодиев, Хосияти Зарафшонӣ, Озодамоҳ Муҳтарамова, сарояндагони опера - Рустам Дулоев, Миралӣ Достиев, Акбар Мирраҷабов, Бурҳон Муҳаммадқулов, Низом Ҳамроҳбоев, раққосон ва балетмейстерҳо - Музаффар Бурҳонов, Муҳаммад Қобилов, Латофат Орифова, Гавҳар Мирҷумъаева, Шарофат Рашидова, Воҳид Эшонхоҷаев, дирежерҳо - Беҳрон Меҳробов, Одилҷон Назаров, Азиз Ниёзмамадов, Холмаҳмад Маҷидов, рассомону наққошон - Раҳмат Ботуралиев, Янтобе Мамадқулов, Саъдулло Мирсаидов, Сироҷиддин Нуриддинов, Валимад Одинаев, Абусалом Раҳимов, Ҳасан Расулов, Юсуфҷон Сангов, Алӣ Яҳеёв, меъморон - Аловиддин ва Баҳовиддин Зуҳуриддиновҳо ҳам барои фарҳанги тоҷик заҳмати бедареғ кашидаанд.
Мураттибон: Ёр Муҳаммад, Ҷамил Валиев - кормандони Китобхонаи миллии Тоҷикистон
Бознашр аз ҳафтаномаи «Рӯзгор» №26, 27 ноябри соли 2013
